Sociale stabiliteit

Radicalisering en spanningen tussen groepen liggen onder een vergrootglas. Vaak gaat de aandacht uit naar incidenten. Er is echter juist grote behoefte aan kennis en methodes om deze spanningen te herkennen en te voorkomen.

Parallelle samenlevingen

In het najaar van 2014 verscheen een rapport over Turkse islamitische organisaties en de integratie van Turken in de Nederlandse samenleving. Dit rapport leidde in Nederland tot een heftig debat over de vraag of Turkse religieuze organisaties als Milli Görüs de integratie van Turkse Nederlanders verstoren. De regering in Ankara kwam met een pittige reactie waarin kritiek werd geuit op het Nederlandse integratiebeleid.

Dit debat legt een belangrijke vraag bloot: hoe wenselijk of onwenselijk zijn migrantengemeenschappen die zich van de rest van Nederland afschermen? Zo'n parallelle samenleving is potentieel een onwenselijke of zelfs gevaarlijke situatie. Er zijn echter ook voorbeelden waarbij sprake is van een constructieve ontwikkeling, bijvoorbeeld bij het doorbreken van isolement of het verbeteren van de aansluiting tussen migrantengroepen en reguliere ondersteuning (denk aan opvoedingsondersteuning). Het ontstaan van parallelle voorzieningen kan in bepaalde opzichten ook worden beschouwd als een teken van emancipatie.

De fundamentele vraag is: wanneer wordt parallelliteit een probleem? En de vervolgvraag: wat zijn werkzame methoden voor het doorbreken van negatieve vormen van parallelliteit? Het Kennisplatform Inclusief Samenleven wil de komende periode meer inzicht krijgen in de waardenontwikkeling binnen parallelle samenlevingen in relatie tot democratisch burgerschap. In 2015 ligt de aandacht op de parallelle samenleving binnen het veld van opvoeding, opvang, educatie en ontwikkeling van kinderen. In de volgende jaren verbreden we de focus naar andere velden.

Polarisatie en radicalisering

In de aandacht voor polarisatie en radicalisering ligt een grote nadruk op het moment dat het al zover is. Beleidsmatig is er echter veel behoefte aan kennis rond preventie en vroegsignalering: waar doet potentiële radicalisering zich voor en wie zijn de kwetsbare jongeren? Hoe is radicalisering in een vroegtijdig stadium te herkennen en te voorkomen, wat zijn bruikbare, werkzame methodieken en hoe zijn de resultaten te evalueren?

Het Kennisplatform Inclusief Samenleven geeft in 2015 bijzondere aandacht aan vroegsignalering van radicaliseringsprocessen op lokaal niveau door het combineren van kwantitatieve en kwalitatieve (wijk)informatie. Ook maken we informatie toegankelijk voor gemeenten en professionals om spanningen tussen bevolkingsgroepen op lokaal niveau te voorkomen. Tenslotte beschrijven we interventies gericht op het voorkomen van radicalisering. Hierbij werken we nauw samen met de expertise-unit sociale stabiliteit.

Religieuze tolerantie

Religieuze tolerantie staat los van radicalisering. In de kern gaat het om de spanning tussen de democratische rechtsstaat - die volop ruimte geeft aan de eigen cultuur, religie en identiteit - en stromingen die intolerant zijn ten opzichte van andersdenkenden. Orthodoxie staat hierbij niet ter discussie, wel of het belemmerend of bevorderend werkt.

Gezien de ontwikkelingen rondom radicalisering en jihadisme is de identiteitsontwikkeling van moslimjongeren in relatie tot religieuze (in)tolerantie een zeer actueel thema. Dit krijgt nadrukkelijk aandacht binnen het Kennisplatform Inclusief Samenleven. Een ander onderwerp is de gevoelstemperatuur van migrantenjongeren. Voelen zij zich thuis in Nederland? Worden ze gezien? Hoe ervaren zij de subtiele vormen van discriminatie en racisme? In de multiculturele samenleving kan een conflict ontstaan over fundamentele waarden en opvattingen over vrijheden. Wij hebben als doel een bijdrage te leveren aan het debat over samenleven en wederzijdse tolerantie.

Klik links op de projecten hoe wij dat gaan doen.
 

Eerdere publicaties: