4 vragen over De Grootfamilie aan Zet
Vier vragen, vier antwoorden. Deze maand aan Carl H.D. Steinmetz, auteur van het boek De grootfamilie aan Zet: de participatiemaatschappij in het klein. In niet-westerse culturen is een grootfamilie een gangbaar participatiemodel. Volgens Steinmetz is de ‘grootfamilie nieuwe stijl’ door de verschuiving van verzorgingsstaat naar participatiesamenleving een veelbelovende oplossing voor informele zorg in de wijk.
1. Wat is een grootfamilie nieuwe stijl?
‘In een grootfamilie nieuwe stijl wordt een bestaande grootfamilie, althans het deel dat zich in Nederland bevindt, gecombineerd met de Hollandse buren en buren van dezelfde afkomst. Dit kan een groep van ongeveer honderd mensen opleveren die met elkaar ervoor zorgen dat niemand uit de boot valt. Deze groep zorgt voor sociale cohesie en oplossend vermogen binnen de grootfamilie en in de wijk of buurt. Een prachtig voorbeeld wordt beschreven in de documentaire Veerboot naar Holland. We zien een geconstrueerde grootfamilie waarin de Turkse vrouwen ervoor zorgen dat hun kinderen en mannen het redden in hun nieuwe leven.
2. Wat kunnen wij van hen leren?
‘In de grootfamilie worden allerlei vragen en problemen van haar leden opgelost. Wat zijn die vragen dan? Dat kan over van alles gaan, zoals ouderen- en kinderzorg, over het oplossen van conflicten, over schulden, vinden van een baan, regelen huwelijk, geen werk en armoede. Beleidsambtenaren kunnen nagaan hoe grootfamilies nieuwe stijl, de ‘echte’ grootfamilie en hun etnische en Hollandse buren, vragen en problemen oplossen waarmee zij normaliter naar welzijn, zorg en gemeentelijke loketten gaan. Welzijn, zorg en gemeentelijke loketten zouden grootfamilies moeten faciliteren, in de gelegenheid stellen hun eigen problemen en vragen op te lossen.
3. Waarom is de grootfamilie aan zet?
‘In de participatiemaatschappij wordt van burgers verlangd dat zij hun eigen vragen en problemen oplossen. De grootfamilie deed dat altijd al, maar in de verzorgingsstaat werd daar nauwelijks een beroep op gedaan. Nu de participatiemaatschappij weer van stal is gehaald, is daar weer behoefte aan. Zoals dat ook in de Bakens Welzijn Nieuwe Stijl wordt gevraagd van de Nederlandse burger, neemt door de inzet van de grootfamilie de informele zorg in wijken en buurten toe. Ook is de grootfamilie aan zet omdat mantelzorgers geheel zijn uitgeput. Veel wordt van hen gevraagd. De organisatie rond hun werkzaamheden ontbreekt echter. Die taak is belegd bij de formele zorginstituties. Naast de formele zorginstellingen krijgen we met de grootfamilie een nieuw organisatiemodel rond de inzet van mantelzorgers.’
4. U schrijft dat het noodzaak is om grootfamilies te herenigen. Waarom?
‘Grootfamilies moeten worden herenigd opdat hun veerkracht en vindingrijkheid als het ware weer gaat stromen door de grootfamilies ‘aderen’. De grootfamilie is een familiebedrijf met een CEO en CFO, mediators en een bankier. Ieder van deze functionarissen in de grootfamilie heeft personeel, andere familieleden die hen helpen bij het uitoefenen van hun taken. Een voorbeeld is het verzamelen van informatie over het reilen en zeilen van individuele leden van de grootfamilie. Dat wordt gedaan door de CFO (vaak een vrouw) en haar ‘zusters’, de andere vrouwen uit de grootfamilie. Dit zeer verfijnde communicatienetwerk geeft de CFO de kans om tijdig in te grijpen bij conflicten en problemen tussen leden van de grootfamilie.’
Meer informatie over De Grootfamilie aan Zet.