Met een maatje terug de samenleving in

Hoe voelt dat om deze prijs te winnen?
‘Fantastisch, vooral vanwege de manier waarop het is gegaan. Een vrijwilliger had ons opgegeven, ik hoorde er pas van toen we werden uitgenodigd voor een presentatie voor de jury. Ik kon daar zelf helaas niet bij zijn maar de vrijwilliger wilde graag samen met haar jongere de presentatie geven. Dat bleek een succes!’

Forsa! begeleidt ex-gedetineerde jongeren van niet-westerse herkomst. Waarom deze doelgroep?
‘Ik heb zelf jaren in de jeugdreclassering gewerkt en merkte dat de hulpverlening bij bepaalde groepen tekort schiet. Veel reguliere instellingen lukt het niet om allochtone jongeren te bereiken en met hun ouders samen te werken. Vaak staan zij wantrouwend ten opzichte van de autochtone hulpverlener. Ik merkte dat ik als Marokkaanse vaak wel binnenkwam bij deze gezinnen. Ik wilde daarom een methodiek opzetten voor de eigen gemeenschap. Dat werd dus Forsa!: een project waarbij jongeren tussen de 17 en 27 jaar intensief worden begeleid gedurende drie maanden in detentie en een jaar na detentie. Een rolmodel uit de eigen gemeenschap, een maatje, werkt samen met de jongere aan de morele ontwikkeling en herstel met de familie, partner en eventueel het slachtoffer. We willen dat jongeren inzien dat hun handelen effect hebben op anderen, de ouders en de maatschappij. Zo voorkomen we recidive.’

Hoe vaak hebben jullie voorkomen dat jongeren terugvallen in de criminaliteit?
‘In 2015 hebben we in Den Haag 57 gezinnen begeleid. Van die 57 zijn maar twee jongeren vroegtijdig uitgevallen. Dat is een enorm goed resultaat. Normaal ligt het percentage dat terugvalt in de criminaliteit op zo’n 70 procent. Bij ons is het andersom. Wij hebben ook berekend dat elke jongere die terugvalt, de maatschappij 120.000 euro kost. Dus tel uit je winst. En dan spreek ik nog niet over het leed van mogelijke slachtoffers dat zo wordt bespaard.’

Waarom maakt een maatje makkelijker contact dan een professionele hulpverlener?
‘Ze hebben dezelfde etnische achtergrond en vaak ook dezelfde leeftijd. Hierdoor ontstaat eerder een klik en weten de maatjes gevoelige onderwerpen bespreekbaar te maken. Vergeet niet dat de ex-gedetineerde jongeren vaak worden afgewezen door de maatschappij. Het zijn ook geen lieverdjes maar het gevolg is dat ze óók worden uitgekotst door de hulpverlener. Het maatje is niet een hulpverlener die met een plan komt aanzetten, ook al heeft die alle goede bedoelingen. Het maatje geeft zijn vrije tijd en energie aan de jongere waarmee hij of zij zegt: jij mag er ook zijn als mens. Dat is het waardevolste wat wij de jongeren kunnen geven.’

'Voordat ik met Forsa! begon dacht ik dat allochtonen nooit vrijwilligerswerk zouden doen'

Het juryrapport concludeerde dat het bijzonder is dat Forsa! vrijwilligers met een niet-westerse achtergrond weet aan te trekken. Vindt u dat ook?
‘Voordat ik met Forsa! begon dacht ik dat allochtonen nooit vrijwilligerswerk zouden doen. Maar achteraf is dat een verkeerde aanname: wij doen dat wel, hetzij op een andere manier als in de Nederlandse cultuur. Mensen uit de Somalische, Marokkaanse en Turkse gemeenschap doen bijvoorbeeld ontzettend veel voor elkaar. Velen zijn het bovendien zat dat er dagelijks in de kranten negatief over “onze jongeren” wordt geschreven.’

Actief burgerschap en vrijwilligerswerk zijn voor gemeenten belangrijk, zeker nu de verzorgingsstaat zich steeds meer terugtrekt. Werkt u veel samen met gemeenten?
‘Wij werken met name samen met ministeries en krijgen financiering van fondsen zoals het Oranjefonds. Fondsen zijn echter tijdelijk. Zij zeggen op een gegeven moment: het is de taak van gemeenten om jullie verder te ondersteunen. Maar dan merk je al snel dat gemeenten vaste partijen hebben waarmee ze zaken doen. Het is lastig om daar tussen te komen. Forsa! is momenteel actief in Den Haag, Almere, Delft en Utrecht. In de ene gemeente gaat de samenwerking beter dan in de andere.’

Hoe werken vrijwilligersorganisaties en gemeenten beter samen?
‘Als nieuwkomer moet je constant aantonen dat je bestaat, dat het werkt en dat de gemeenschap of doelgroep achter je staat. Wij hebben veel energie gestoken in het creëren van draagvlak. Dat doe je door resultaten te meten. In het geval van Forsa! wil ik vooral laten zien dat het een meerwaarde is op de reguliere hulpverlening. Veel gemeentes zeggen dat ze jongeren opvangen als ze vrijkomen. Maar in de praktijk zien wij dat sommige ex-gedetineerden onzichtbaar zijn bij gemeenten, vooral wanneer ze zonder reclasseringsmaatregel vrijkomen. Ik hoop dat instellingen en gemeenten gaan inzien: ons systeem is niet waterdicht.’

Ga voor meer informatie over Forsa! naar www.bureaumhr.nl. Meer weten over de Meer dan Handen vrijwilligersprijzen? Ga naar: www.vrijwilligersprijzen.nl.