KIS bevraagt partners: wat vinden jullie belangrijke kennisthema’s?

‘Het is heel belangrijk dat we ons oor te luister leggen bij organisaties in het veld. En op die manier te weten komen wat voor hen de urgente vraagstukken zijn waar we aandacht aan moeten besteden.’ Annemarie van Hinsberg, programmaleider bij KIS, schetst de achtergrond van de consultatieronde die KIS in 2018 uitvoerde.

KIS-onderzoekers en -adviseurs voerden ruim veertig gesprekken met mensen uit kringen van beleid, bestuur, en praktijk. Door met zo een diverse groep aan gesprekspartners een open gesprek aan te gaan, is een veelheid aan ideeën en wensen opgehaald voor onderzoek en projecten voor KIS in 2019. Van Hinsberg: ‘Natuurlijk halen we daarbij uiteenlopende agendapunten en wensen op voor onze beoogde activiteiten. Een belangenorganisatie van migranten heeft een ander wensenlijstje dan een gemeente. Als platform wil je recht doen aan uiteenlopende geluiden in de samenleving.’

Soms waren de gesprekken tijdens de consultatieronde al meteen van nut voor de aanscherping van de vragen bij voorgenomen onderzoek en projecten. En andere gesprekken leidden tot nieuwe accenten voor het komende jaar. Voorbeelden daarvan zijn de participatie van statushouders, polarisatie, en rechtsextremisme in niet-stedelijke gebieden. Uit de verdere verscheidenheid aan opgehaalde thema’s en ideeën komen bovendien mogelijk in een later stadium concretere plannen voort.

Kernvragen

‘Sommige ideeën zijn een op een terug te vinden in ons werkplan voor 2019. De suggesties zijn sowieso een belangrijke onderlegger voor wat we komend jaar gaan doen. Er is zoveel waardevols, zo’n diversiteit aan interessante thema’s uit de gesprekken voortgekomen.’ Dat zegt Erica Faber, adviseur impact en implementatie bij KIS. Ze was ook een van de KIS-medewerkers die de gesprekken voerde. Migrantenzelforganisaties, het bedrijfsleven, wetenschappers, beleidsprofessionals bij gemeenten en de Rijksoverheid, sociale professionals: een keur aan mensen kreeg vragen voorgelegd die tot deze kernvragen vallen te herleiden: Wat zijn belangrijke maatschappelijke thema’s en trends, wat moet KIS, onderbouwd met kennis, op de maatschappelijke agenda zetten? Aan welke kennis en tips voor de praktijk heeft u behoefte?

Uit de gesprekken met gemeenten blijkt allereerst dat de participatie van statushouders voor hen een belangrijk thema is – met deelvraagstukken als bijvoorbeeld de toerusting van docenten in Internationale Schakelklassen (ISK), gezondheid en psychische problematiek, en de toeleiding naar werk. Dit is niet onlogisch, gelet op de regie die gemeenten weer krijgen bij de inburgering van statushouders. Meerdere gesprekspartners wezen daarbij op het belang van specifieke aandacht voor de participatie van Eritreeërs en Somaliërs (zie ook dit artikel over Eritreeërs).

Polarisatie

Een tweede onderwerp op het verlanglijstje van de gemeenten, is het polarisatievraagstuk. Hoe ga je als gemeente om met de toenemende segregatie en zelfuitsluiting? Het gaat onder meer om ontwikkelingen bij groepen die de democratische rechtsstaat niet omarmen. Bijvoorbeeld jongeren die vatbaar zijn voor radicalisering. Daarbij kan het zowel gaan om jihadistische als om extreemrechtse ideeën. Voor de polarisatie rond die laatste groep geldt bovendien dat vooral kleinere gemeenten buiten de Randstad hier graag eigen beleid op ontwikkelen. Ze zijn wat buiten het zicht gebleven, lijkt het. De Rijksoverheid lijkt vooral de problematiek van polarisatie in de grote steden in het vizier te hebben. De vraagstukken spelen echter ook in kleinere gemeenten en buiten de Randstad. De uitdaging is dat die kleinere gemeenten niet over slagkracht of een infrastructuur beschikken om effectief beleid te ontwikkelen op dit thema. Er is in die gemeenten behoefte aan meer kennis over een effectieve aanpak van problematische polarisatie. Met de beantwoording van deze vraag gaat KIS in 2019 aan de slag. 

Identiteitsvorming

Ook bij zelforganisaties en adviesbureaus van migranten waar KIS mee sprak, stond het onderwerp polarisatie hoog op de agenda. Daarnaast komt de identiteitsontwikkeling van moslimjongeren terug als belangrijk issue. Jongeren en jongvolwassenen die zich afsluiten van de Nederlandse samenleving, waarbij ook uitsluiting, denk aan discriminatie op de stage- en arbeidsmarkt, een rol speelt. Vervolgens zijn het extreme groepen, zoals salafistische partijen, die ‘in het gat springen’, stelt een aantal van de gesprekspartners.

Tegelijkertijd merken we qua identiteitsvorming ook iets positiefs op: gesprekspartners die een voorhoede van mondige jongeren zien ontstaan, vaak hoger opgeleid, die ‘positief-kritisch’ willen bijdragen aan de samenleving.

Breed netwerk

Een breed gedeelde wens van de geconsulteerde groep is om meer kennis en ervaringen uit te wisselen en meer samen te werken met KIS en andere partijen. KIS gaat daarmee aan de slag. ‘Het idee is een KIS-community vorm te geven’, zegt Ahmed Hamdi (programmaleider KIS). ‘Naast het ontwikkelen van nieuwe inzichten en kennis, willen we deze vooral ook bij de juiste mensen brengen, en ze van elkaar laten leren. We willen partijen dan ook meer met elkaar verbinden, en zo meer kennis en ervaringen laten uitwisselen op het brede vlak van immigratie, integratie, en diversiteit. We zien dat hier echt behoefte aan bestaat. In 2019 gaan we hiermee verder aan de slag en bouwen we met onder meer bijeenkomsten en kennisateliers en mogelijk online aan een KIS-community.’