Migranten- en vluchtelingenorganisaties pakken emancipatie van binnenuit aan

AAhmet Azdural, directeur Inspraakorgaan Turken en coördinator Consortium Zelfbeschikking: 

‘Zeven organisaties hebben in dit consortium hun krachten gebundeld: het Inspraakorgaan Turken (IOT), Stichting Kezban, Federatie van Somalische associaties in Nederland (FSAN), Samenwerkingsverband Marokkaanse Nederlanders (SMN), Stichting Landelijke Werkgroep Mudawwanah, HTIB (Turkse arbeidersvereniging in Nederland) en Vluchtelingen Organisaties Nederland (VON). Sinds 1993 zijn migrantenorganisaties al actief op deze thema’s. Tot nu toe meestal via kleine projecten, maar met subsidie van het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschappen, kan deze alliantie vijf jaar lang aan de slag. De aanpak bij Verandering van Binnenuit is uniek: we gaan 700 bijeenkomsten organiseren en combineren het netwerk en de praktijkkennis van de migrantenorganisaties met de expertise van DoetankPeer en de kennis van Movisie.’

Olave Basabose (foto 1), bestuurslid van DoetankPeer:

‘Wij verzorgen de online campagne van Verandering van Binnenuit. DoetankPeer is een dedicated platform voor activisten die divers zijn, die ‘dingen die raken’ delen - zowel online via filmpjes bijvoorbeeld, als offline, denk aan een gender modeshow. Op een ludieke en tegelijk serieuze manier wil Doetank Peer veel jongeren bereiken en zorgen dat Verandering van Binnenuit ook onder hen gaat leven.’

Hanneke Felten, projectleider vanuit Movisie:

‘Movisie is echt de kennispartner binnen Verandering van binnenuit. Movisie verbindt de praktijk en de wetenschap. We brengen kennis over de effectiviteit in, want het bespreekbaar maken van de thema’s is niet genoeg. We ontwikkelen een toolbox die de trainers helpt met hun aanpak bij de 700 bijeenkomsten. Deze komt in september online. Later volgt voor gemeenten een handreiking met praktische tips en adviesgesprekken. Voor sociale professionals komen er trainingen.’

Kansen

Olave: ‘De alliantie biedt de kans om de kennis over de aanpak van genderongelijkheid en gendergeweld die al binnen migranten- en vluchtelingenorganisaties aanwezig is, te inventariseren, te formaliseren en structureel te gebruiken. De aanpak voor het veranderen wordt gedragen vanuit de gemeenschappen zelf. Ik heb grote waardering voor het werk van mensen als Ahmet, die proberen een complexe verandering van binnenuit de gemeenschappen voor elkaar te krijgen.’

Ahmet: ‘De alliantie bestaat uit een hele mooie combinatie van partijen, die elkaar aanvullen en complementeren. Migranten- en vluchtelingenorganisaties zijn al jaren bezig met deze thema’s, maar altijd via korte projecten. Veiligheid, gelijkheid en acceptatie van vrouwen en LHBTI’s (lesbische vrouwen, homoseksuele mannen, biseksuelen, transgender- en intersekse-personen) zijn vaak niet vanzelfsprekend en vormen voor sommige groepen een heel moeilijk gespreksonderwerp. Een LHBTI riskeert uitstoting door de omgeving en heel veel problemen. Samen gaan we de komende jaren een proces van verandering stimuleren door groepen te leren hoe het gesprek aan te gaan met hun leden, het probleem te herkennen en hoe zij er iets aan kunnen doen.’ 

De aanpak

‘Centraal staat verandering van binnenuit’, vertelt Ahmet. ‘Over het algemeen passen we als IOT daarbij het participatiemodel toe. De lokale organisaties krijgen de ruimte om het tempo en de aanpak van de verandering te bepalen. Sommige groepen lopen achter. We gebruiken dan positieve elementen uit cultuur en geloof.’ Olave: ‘Ik word hier zo blij van. “Van bovenaf” voelt vaak als vernederend en is vaak niet effectief. Mensen voelen zich van bovenaf op hun hoofd geslagen. Het model van gespreksbijeenkomsten is daarom goed. Als LHBTI zocht ik mijn aanknopingspunten vooral binnen mijn eigen gemeenschap. Dat was moeilijk en dat er überhaupt over gesproken wordt zou ik als bevrijdend hebben ervaren.’

​Ahmet: ‘De aanpak van de IOT richt zich op vaderschap en moederschap. Hoe voeden we onze kinderen op en welke waarden geven we mee? We merken dat dat resultaat oplevert. Met de stelling “Homoseksuele mannen en lesbische vrouwen moeten hun leven kunnen leiden zoals zij dat willen” was in 2011 54 procent van de Turken het eens en in 2015 66 procent. (Integratie in zicht, p. 234). Maar mensen hebben er nog wel veel moeite mee als het om hun eigen kinderen gaat. We willen een veilige omgeving creëren zodat mensen open kunnen praten en luisteren. Maar, één keer praten over een taboeonderwerp is niet voldoende. De kaderleden gaan samen met lokale organisaties series van drie bijeenkomsten organiseren en die monitoren.’Olave: ‘Ik zie dat witte LHBTI’s met dezelfde problemen lopen. Ik hoop daarom dat we in de toekomst onze trainingen en methoden nog breder kunnen gaan uitzetten,bij supportersverenigingen van sportclubs bijvoorbeeld.'

Hanneke Felten van Movisie: ‘Een ander doel van het project is om sociale professionals en gemeenten toe te rusten. Sociaal werkers moeten meer weten over deze thema's en zich meer bewust zijn van die risico’s vrouwen en LHBTI’s uit deze gemeenschappen kunnen lopen, meer de samenwerking zoeken met migrantenorganisaties en meer intercultureel kijken en werken. Welke vragen moet je wel of niet stellen en welke acties onderneem je wel of huist niet. De laatste pijler van de alliantie is om ook gemeenten handvatten te bieden om de thema’s genderongelijkheid en gendergeweld in de migrantengemeenschappen aan te pakken.’

Verwachtingen

‘Ik ben heel benieuwd wat voor innovatieve manieren van denken vanuit de gemeenschappen komen’, aldus Olave. ‘Er is geen vaststaande manier om LHBTI’s te accepteren. In sommige pre-koloniale Afrikaanse culturen was je als transgender een heilige. Welke werkzame mechanismen voor acceptatie zijn er zodat je van binnenuit kunt veranderen?

Ahmet: ‘De afgelopen jaren was er in de media weinig aandacht voor de emancipatie binnen migrantengroepen. De teneur was vooral: “straks gaan die moslims homo’s van het dak afgooien!” Met de alliantie hopen we op meer aandacht voor de veranderingen die al binnen de verschillende gemeenschappen plaatsvinden.’

‘Sociale media kunnen hiervoor heel belangrijk zijn’, reageert Olave: ‘We gaan getuigenissen ophalen. Steeds meer mensen durven hun persoonlijke verhaal te delen. Dat blijkt een goede manier om verandering voor elkaar te krijgen.’ ‘Onze lokale verenigingen zijn grotendeels vrijwilligersorganisaties. De leden zijn niet allemaal even handig met sociale media. Ook daarbij hopen we dus van elkaar te leren’, zegt Ahmet glimlachend.

Kick-off

Op 21 september vindt bij Movisie de kick-off plaats van Verandering van Binnenuit. Tijdens deze middag presenteren de verschillende partners zich, die al sinds begin jaren ‘90 bezig zijn met thema’s rondom veiligheid, gelijkheid en acceptatie van vrouwen en LHBTI’s binnen migranten- en vluchtelingengemeenschappen. Graag laten zij zien welke veranderingen tot dusver hebben plaatsgevonden en welke veranderingen nog nodig zijn in de komende jaren. Juist door samen te kunnen werken met deze organisaties, kunnen gemeenten en zorginstellingen van binnenuit LHBTI-acceptatie en gendergelijkheid binnen vluchtelingen- en migrantengemeenschappen verbeteren! Geïnteresseerd? Meld je aan via rene@doetankpeer.nl.

Wil je de nieuwsbrief van Verandering van Binnenuit ontvangen? Mail naar vanbinnenuit@movisie.nl.