Naar een inclusieve werkvloer zonder institutioneel racisme

Carmichael en Hamilton, boegbeelden van de African-American Civil Rights Movement, bedachten het begrip in 1968. Zij maken in Black Power onderscheid tussen individueel racisme en institutioneel racisme. Het eerste soort racisme definiëren zij als individuele handelingen van mensen tegen andere mensen en het tweede soort racisme als sociale handelingen, acties én gebrek aan acties die bevolkingsgroepen in een achtergestelde situatie houden.

Niet alleen ras

Carmichael en Hamilton breiden zo het begrip racisme uit tot alle houdingen, gedragingen en acties, individueel én institutioneel, die het gevolg zijn van het in stand houden of vergroten van de ondergeschiktheid van individuen en bevolkingsgroepen. Zij noemen als voorbeeld van individueel racisme een zwart gezin dat een huis in een witte buurt betrekt en wordt gestenigd, verbrand of weggestuurd. Institutioneel racisme betekent bijvoorbeeld slechtere behuizing, meer armoede, minder kans op een baan, soms generaties lang. De Fundamental Right Agency en de EU geven daarbij aan dat in hun definitie van racisme het niet alleen om ideeën over superioriteit op basis van ‘ras’ gaat, maar ook op basis van afkomst en religie; het treft dus ook mensen die niet letterlijk ‘zwart’ zijn maar die worden gezien als niet ‘wit’ zoals mensen van Turkse afkomst of de Roma en Sinti.

Het gaat bij institutioneel ofwel systemisch racisme om structurele achterstelling door beleid en contexten die ongelijkheid creëren, uitvoeren, bevestigen, behouden én niet bestrijden. Het effect daarvan is het in stand houden of nog groter maken van de ongelijke sociale positie van benadeelde individuen en bevolkingsgroepen. Als KIS zijn we momenteel bezig om deze definitie nog verder uit te werken.