Onderzoek naar te laag schooladvies: KIS zoekt ouders en onderwijsprofessionals
Leerlingen met een migratieachtergrond krijgen structureel te maken met onderadvisering. Zij krijgen dus vaker dan leerlingen zonder migratieachtergrond een lager advies dan het niveau dat past op basis van de eindtoets. Specifiek voor ouders/verzorgers die vermoeden dat hun kind ondergeadviseerd wordt, ontwikkelt KIS een handreiking. Hiervoor zijn wij op zoek naar ouders/verzorgers én onderwijsprofessionals in het primair onderwijs.
Uit eerder KIS-onderzoek bleek dat bij het schooladvies veel ruimte is voor subjectiviteit. Leerkrachten wegen bijvoorbeeld (bewust of onbewust) hun beeld van de individuele of gezinskenmerken van de leerling mee bij het formuleren van het schooladvies. Zij kijken bijvoorbeeld naar de sociaaleconomische status van het gezin en/of het opleidingsniveau van ouders/ verzorgers. Naast dat deze beelden niet altijd juist zijn omdat ze deels uit (onbewuste) vooroordelen voort kunnen komen, zijn veel van deze kenmerken niet per se relevant wanneer het gaat om het bepalen van het leerpotentieel van leerlingen. Op deze wijze kan beeldvorming van een leerkracht een rol spelen in de vaststelling van het schooladvies, en zo kan er ruimte zijn voor de invloed van discriminatie, racisme, vooroordelen en stereotypering.
Aanbevelingen
KIS heeft in de afgelopen jaren onderzoek gedaan naar gelijke kansen rondom het schooladvies. De aanbevelingen uit deze onderzoeken zijn hieronder in grote lijnen samengevat:
- Plan al vanaf groep 5 of 6 gesprekken met ouders/verzorgers én kind in om de huidige stand van zaken (waar staat het kind nu in zijn/haar/hen ontwikkeling) en houd deze gesprekken doorlopend en met enige regelmaat, bijvoorbeeld eens per jaar of eens per half jaar.
- Biedt binnen deze gesprekken een ontwikkelingsperspectief. Waar wil het kind qua niveau naartoe en wat is hiervoor nodig van alle partijen (kind, ouder/verzorger én leerkracht/school)?
- Laat het schooladvies niet bepaald worden door één leerkracht. Toets en bespreek de ontwikkeling van het kind met collega’s zoals andere leerkrachten, de directeur en de ib’er.
- Geef helderheid over de procedure waarin het schooladvies tot stand komt en communiceer hier actief over richting ouders/verzorgers en leerlingen.
Vanaf het schooljaar 2023/2024 wordt er concreet gehoor gegeven aan de laatste aanbeveling. Alle onderwijsinstellingen binnen het primair onderwijs zijn vanaf dan wettelijk verplicht om in hun schoolgids op te nemen hoe het schooladvies tot stand komt en ouders/verzorgers en leerlingen hierover actief te informeren. Deze maatregel moet bijdragen aan de transparantie over alle stappen in de totstandkoming van het schooladvies. Ouders/verzorgers kunnen de school aanspreken op de werkwijze zoals beschreven in de schoolgids.
Ondanks deze recente ontwikkelingen ontvangt KIS signalen dat er geen duidelijke procedure bestaat voor ouders/verzorgers en kinderen wanneer zij het oneens zijn met het schooladvies en vermoedens hebben van discriminatie, vooroordelen en stereotypering. Er zijn voor ouders/ verzorgers weinig handvatten om actie te ondernemen wanneer zij vermoedens hebben van discriminatie in de adviesprocedure, zo stelt ook de Onderwijs Consumenten Organisatie (OCO).
Handreiking
KIS en OCO hebben daarom besloten om gezamenlijk een praktische handreiking voor ouders/verzorgers te ontwikkelen. Hierin brengen we in kaart welke route ouders/verzorgers kunnen bewandelen als hij vermoedens hebben van discriminatie bij het schooladvies. De handreiking gaat bijvoorbeeld in op waar een ouder/ verzorger terecht kan om onderadvisering te melden. Of waar zij ondersteuning kunnen vinden om het gesprek met school aan te gaan. Ook wordt uitgelegd wat de juridische kaders zijn waarin advisering in het praktijk- en voortgezet onderwijs zich afspeelt. Wat betekent dat voor ouders/ verzorgers, en voor professionals op school?
Voor de ontwikkeling van deze handreiking willen wij een nog beter beeld krijgen van tegen welke barrières ouders/verzorgers aanlopen als het om dit onderwerp gaat. We houden groepsgesprekken waarbij wij met meerdere ouders/verzorgers in gesprek gaan over de belemmeringen in de praktijk. Ook organiseren we een groepsgesprek met onderwijsprofessionals. Het doel hiervan is een beter beeld te krijgen van de huidige procedures omtrent advisering op scholen en stappen die ondernomen worden wanneer ouders/ verzorgers een vermoeden van discriminatie melden. We zijn hierin ook op zoek naar best practices: wat zijn goede voorbeelden van wat je als school kan doen bij een vermoeden van discriminatie?
Ben je ouder/verzorger en wil je meepraten over discriminatie bij het schooladvies? Meld je aan voor het groepsgesprek bij Suzan de Winter-Koçak, via sdewinter@verwey-jonker.nl. Als dank voor je deelname krijg je een vergoeding van 10 euro in de vorm van een cadeaubon.
Ben je onderwijsprofessional en kan je ons meer vertellen over de huidige procedures rondom het schooladvies en hoe wordt omgegaan met vermoedens van discriminatie? Meld je aan voor het groepsgesprek bij Suzan de Winter-Koçak.
Ook bij vragen en/of opmerkingen over het onderzoek kan je bij Suzan de Winter-Koçak terecht via bovenstaand emailadres.
Meer lezen?
- Is het schooladvies gekleurd? | KIS
- Hoogopgeleiden met een migratieachtergrond over een gestapelde onderwijsroute en het belang van steun | KIS
- Handreiking schooladvisering (versie januari 2023) | Brochure | Rijksoverheid.nl
- Inequality in Teacher Judgements, Expectations and Track Recommendations: A Review Study (uva.nl)
- ADVIES 21/09 Gelijke kansen in het onderwijs - Structureel investeren in kansengelijkheid voor iedereen (ser.nl)
- Later selecteren, beter differentiëren | Advies | Onderwijsraad
- Rapport De Staat van het Onderwijs 2019 | Onderwijsverslag over 2017/2018 | Rapport | Inspectie van het onderwijs (onderwijsinspectie.nl)
Meer informatie?Neem contact op met:
Suzan de Winter-Koçak
