Podcastgesprek met Kaouthar Darmoni over gendergelijkheid, seksualiteit, feminisme en islam

Darmoni is een Islamitische vrouw, opgegroeid in Tunesië. Ze kreeg veel kritiek op een interview in De Volkskrant waarin ze openlijk spreekt over seksualiteit in haar cultuur. 'Ook over die van mijn oma. Dat ik vroeger haar kutje epileerde, dat is normaal in Tunesië. En dat vrouwen vaginale ballen gebruiken om hun bekkenbodemspier te trainen. Mensen vonden dat ik in mijn functie niet zo praten mag, dat het te plat is. Maar wie ik ben en wat me drijft, dat is deel van mijn visie als directeur van Atria, dat staat voor inclusie en diversiteit.'

Patriarchale houding

'Je kunt in een leidinggevende positie je persoonlijke verhaal gebruiken ter inspiratie', stelt Darmoni. 'Ik zou ook graag gehoord hebben hoe het voor Mark Rutte was om zijn moeder door Corona wekenlang niet te mogen zien voordat ze overleed. Want met dat probleem kampten honderden mensen in Nederland. In plaats daarvan stond hij er gewoon, hield het zakelijk. Dat wordt als sterk en goed gezien. Maar je hoeft niet stoer te doen om een goede leider te kunnen zijn. Dat is een giftige patriarchale houding.'

Wat is wetenschap zonder maatschappelijke kant?

De onpersoonlijke opstelling is ook gangbaar in de academische wereld, zo ondervond ze tijdens haar eerdere werk aan de Universiteit van Amsterdam. 'Ik werd geadviseerd in mijn onderzoek het persoonlijke achterwege te laten, omdat het je wetenschappelijke en professionele imago zou ontkrachten. Maar wat is dat nou voor wetenschap, zonder maatschappelijke kant? Bij Atria willen we met wetenschappelijk onderzoek impact hebben op het maatschappelijk debat.'

Deur naar het paradijs

Darmoni wil ‘het patriciaat van seksualiteit’ aan de orde stellen. 'Ik ben opgegroeid in een stam waar mannen en vrouwen gescheiden leven, vanwege het geloof. Ik dacht altijd dat dit soort structuren alleen maar nadelen hadden, dat het achterlijk is. Maar toen ik naar het westen kwam, ben ik gaan waarderen dat je als vrouwen onder elkaar een identiteit kunt ontwikkelen, in het bijzonder op het gebied van seksualiteit, los van de mannelijke zienswijze. Er wordt veel en vrijuit gesproken over seks. Nederlandse vrouwen kunnen daarvan leren, van die speelsheid en lichtheid. Jullie noemen het schaamlippen, wij noemen het de deur naar het paradijs.'

Nederland noemt ze steevast ‘Calvinistan’. 'Hier is seksualiteit op de man gericht, op de seksuele actie. Ik vind Arabische mannen vrouwvriendelijker dan westerse mannen als het aankomt op seksualiteit. Doordat jongens tot hun achttiende met hun moeder meegaan naar het badhuis, groeien ze op met een reëler beeld van het lichaam van de vrouw en hoe vrouwen seksualiteit ervaren. Ze leren dat van vrouwen zelf.'

Hoog op de agenda

Atria onderzoekt de positie van vrouwen in de samenleving en adviseert beleidsmakers. Want beleid maakt verschil, meent de directeur. 'Mijn droom is dat gendergelijkheid en emancipatie eindelijk hoog op de agenda wordt gezet. Positieve discriminatie is nodig. Tunesië is een van de meest vrouwvriendelijke geëmancipeerde Islamitische landen ter wereld, doordat er in de jaren zestig verplichte vrouwenquota werden geïnstalleerd.' Darmoni vindt het ook hoogste tijd voor een vrouwelijke Nederlandse premier. Al ambieert ze die functie zelf niet: 'Ik ben te provocatief en niet politiek correct.'

Auteur: Hester Heite