Podcastgesprek met Naema Tahir over het gearrangeerde huwelijk

‘Toen ik me begon te mengen in het debat over feminisme geloofde ik dat er één weg was voor de vrouw: voor jezelf kiezen’, vertelt Naema Tahir. Inmiddels denkt ze er anders over: ‘Als je uit een groepscultuur komt, zoals moslima’s, Hindoestanen en Chinezen, gaat jouw individuele belang op in het belang van de groep. Voor veel vrouwen is het dan belangrijker om hun familie te dienen en tradities in ere te houden.’

‘In het Westen wordt gedacht dat wij het meest gelukkig zijn als we zoveel mogelijk eigen keuzes maken, zonder druk van buitenaf. Maar de praktijk leert dat we graag rekening houden met anderen, met hun wensen. Dat is niet iets wat ons onderdrukt; we putten daar plezier uit. Het individualisme beleef je binnen de groep. Wat ik zie bij moslima’s is dat ze vrijheid waarderen én rekening houden met de groep. Zij willen als groep emanciperen.’

Gearrangeerd huwelijk

Tahir deed onderzoek naar gearrangeerde huwelijken onder Brits-Pakistaanse immigranten in het Verenigd Koninkrijk. ‘Ik kon niet geloven dat hoogopgeleide vrouwen vrijwillig meewerken aan een gearrangeerd huwelijk, doordat ik ernaar keek door de westerse lens van vrijheid en individualiteit. Maar daar bleek het niet om te gaan. Het gaat om zorg en een bepaalde rolverdeling. Het kiezen van een partner wordt gezien als last; ouders beschermen en ontlasten jongeren daarbij.’

Het gearrangeerde huwelijk is niet iets tussen individuen, maar tussen families

‘Ik heb geleerd hoe mijn eigen traditie in elkaar steekt’, aldus Tahir. Zelf weigerde ze een door haar familie gearrangeerd huwelijk. ‘Ik heb lang gedacht dat het geen goed systeem was.’ Daarop is ze nu teruggekomen. ‘We moeten het op z’n eigen waarde beoordelen. Het gearrangeerde huwelijk is niet iets tussen individuen, maar tussen families. Het brengt je inbedding, het gevoel ergens bij te horen. Van daaruit kun je verder groeien in de samenleving.’

Schadelijke kant

‘Het gedwongen huwelijk is een variant van het gearrangeerde huwelijk’, stelt Tahir desgevraagd. ‘Daar moeten we helder en eerlijk over zijn. Bij een gearrangeerd huwelijk kiezen ouders een partner voor hun huwbare kind, in het belang van dat kind. Dat valt samen met het belang van de groep. En als het goed is, geldt het veto van het kind. In een gedwongen huwelijk heeft het kind geen recht van instemming. Dat is een belangrijk onderscheid.’

‘Wij hebben de neiging een andere cultuur te leren kennen langs de schadelijke kant: eerwraak, genitale verminking, gedwongen huwelijk, huwelijkse gevangenschap.’ Nu is ze van mening dat de oplossing voor dit soort misstanden juist moet worden gezocht in de positieve kant van diezelfde traditie. ‘Zoek uit hoe een goed traditioneel huwelijk tot stand komt. Als je dat weet, kun je ook het falen kennen en aankaarten.’

Blijf in gesprek

Het traditioneel gearrangeerde huwelijk wordt steeds moderner, merkt Tahir. ‘Je ziet een verschuiving naar semi-gearrangeerd of alleen gearrangeerd in naam. Dat duidt erop dat jongeren steeds meer inspraak eisen. Ze achten zichzelf steeds meer in staat om de partnerselectie te doen. Vroeger zou ik hen hebben geadviseerd: voel je dwang, breek los!’ Nu luidt haar advies: ‘Probeer in gesprek te blijven. Zoek hulp, bij een tante of oom, het landelijk knooppunt huwelijksdwang of KIS. Bewapen je met kennis over mensenrechten. Maar breek alsjeblieft niet met je familie, want die is zo belangrijk. Probeer te verzoenen.’

Auteur: Hester Heite