Suriname installeert nieuw parlement

“Het volk heeft gesproken. We moeten ons hoofd buigen”, zei de nog zittende president Bouterse in de tweede week van juni in een interview op de Surinaamse staatsradio. Betichtingen van fraude, hertellingen en vertragingstactieken leidden tot uitstel van de definitieve verkiezingsuitslag met maar liefst 25 dagen. Grootste winnaar is de Vooruitstrevende Hervormings Partij (VHP) van Chan Santokhi. Waarschijnlijk gaat hij samen met de ABOP van Ronnie Brunswijk, de NPS en de PL een regering vormen. Bouterse’s partij NDP heeft tien zetels verloren.

In de Rotterdamse tabakswinkel van Joy, Nederlander met Surinaamse roots, worden de ontwikkelingen gevolgd door zijn vriendenkring. Robby Tedja, GGZ-agoog, is een van de vaste bezoekers die in discussie gaat over politiek. “Ik ben blij met de verkiezingsuitslag en had niet anders verwacht”, zegt hij. “In 2015 was er sprake van fraude tijdens de verkiezingen, maar toen is er geen werk van gemaakt. Deze keer waren er behoorlijk veel mensen van oppositiepartijen en onafhankelijke waarnemers om te controleren in de stembureaus. Er zijn wel een paar dingen gebeurd, maar in het algemeen zijn de verkiezingen goed verlopen.”

'Kans om het goede pad in te slaan'

Volkskrant-columnist en journalist Sheila Sitalsing zegt de uitslag “heel verrassend” te vinden. “Het was toch echt spannend, vond ik. In de peiling stond NDP op een lichte achterstand, maar dat het zo’n afgetekende overwinning zou worden, had ik niet gedacht.” Ze noemt de uitslag ook hoopvol. “Want ik denk dat het nodig is voor Suriname, verandering van leiderschap en de kans te krijgen om te repareren wat in de afgelopen tijd niet goed is gegaan. Het blijft natuurlijk wel Suriname, de regeringsvorming wordt nog een heel ingewikkeld proces en er zullen allerlei dingen worden weggegeven waarvan je je afvraagt: waarom doe je dit nou? Maar het is een kans voor Suriname om het goede pad in te slaan. Daar ben ik wel heel verheugd over.”

Het was toch echt spannend, vond ik. In de peiling stond NDP op een lichte achterstand, maar dat het zo’n afgetekende overwinning zou worden, had ik niet gedacht

Ook presentator Norman van Gom van Radio Mart vond de uitslag verrassend. “Ik had wel het gevoel dat de NDP zou verliezen, maar niet zoveel. We hadden het niet zien aankomen dat die partij definitief naar de achtergrond zou verdwijnen.” Dat de uitslag er zo uitziet, komt doordat Suriname toe is aan iets nieuws, zo verklaart hij. “Maar wat er nu zit aan te komen, is nog onduidelijk. Dit kan ook helemaal verkeerd uitpakken. VHP-leider Santokhi straalt gezag uit, maar ik sta nog niet te juichen. Ik ben gematigd optimistisch. Ideaal zou wat mij betreft zijn: een combinatie van VHP, NDP, ABOP en NPS. Maar goed, de kiezers hebben gekozen.”

'Sommigen spraken over verraad'

Romeo Hoost, voorzitter Comité Herdenking Slachtoffers Suriname, zegt over de uitslag: “Ik vind ‘m goed! Jammer genoeg heeft Bouterse nog een beetje te weinig verloren, maar desalniettemin is het een goede uitslag. Ik had het verlies van de NDP zonder meer verwacht, eigenlijk al in 2015, maar toen is er gefraudeerd en heeft men het laten zitten. Nerkust, de voorzitter van het Centraal Hoofdstembureau, heeft dit keer de fraude proberen te verdonkeremanen, maar dat is niet gelukt.”

Op Radio Mart konden luisteraars reageren op de verkiezingsuitslag. “Er is flink verslagenheid getoond”, zegt Van Gom. “Sommigen spraken over verraad, anderen vonden het weer goed voor Suriname. Het veroorzaakt wel discussies, er broeien onderhuidse spanningen. Het wrijft tussen Hindoestanen en Afro’s en ook tussen het binnenland en de stad zijn er spanningen. We krijgen een nieuwe situatie, dus men is sceptisch. Ook is men bang weer te worden uitgeleverd aan Nederland. Ze noemen Santokhi niet voor niets ‘Chan van Oranje’. De kleur van zijn partij is ook oranje.”

'Brunswijk staat bekend als geweldenaar'

Sitalsing wijst erop dat de etnische spanningen als verkiezingswapen door de NDP zijn gebruikt. “Ze hebben enorm campagne gevoerd tegen Hindoestanen. De VHP is hoe je het wendt of keert een Hindoestaanse partij en dat was de grootste tegenstander, dus er viel politiek munt uit te slaan om het wantrouwen tegen Hindoestanen op te kloppen. Dus die spanningen zijn georkestreerd, die zijn niet spontaan ontstaan.” Ze roemt het vermogen van Santokhi om de VHP te verjongen en te verbreden. “Het is superknap dat hem dat is gelukt. Hij heeft zijn partij echt de moderniteit in gesleept. Ik heb veel vertrouwen in hem. Hij is een slimme man, die in het verleden heeft bewezen niet bang te zijn. Hij zoekt verbinding.”

Santokhi wordt in het algemeen vertrouwd, maar dit geldt niet voor Ronnie Brunswijk. “Tegen de partij ABOP zelf heb ik niet veel”, zegt Tedja, “maar Brunswijk is veroordeeld en zou eigenlijk geen leider mogen zijn.” Hoost zegt het persoonlijk “jammer” te vinden dat Brunswijk een belangrijke positie krijgt. “Ik had hem liever in DNA gehouden. Ik hoor dat hij graag voorzitter van DNA wil worden. Dat zou niet mijn keuze zijn.” Ook Van Gom heeft vraagtekens bij de rol van Brunswijk. “Ronnie Brunswijk staat bekend als een geweldenaar, hij heeft een verleden. De man wordt gezocht voor drugshandel. Ze gaan absoluut in zijn geschiedenis graven, dus wat komt er nog boven drijven?”

Na een jaar de balans opmaken

Romeo Hoost verwacht “heel veel” van de nieuwe coalitie die Suriname gaat regeren. “Ze zijn zo voortvarend aan de slag gegaan, meteen een week na de verkiezingen, ook al was de uitslag nog niet officieel. VHP, ABOP, NPS en PL hebben al een akkoord gesloten met z’n vieren. Ik verwacht een meer integere politiek. Santokhi kennende gebeurt dit ook. Maar laten we na één jaar de balans opmaken. Het volk van Suriname moet zien dat er wat gebeurt. Het mag niet zo zijn dat de ene corrupte eruit gaat en de andere erin. We moeten het moreel van het volk nu wel proberen op te krikken.”

Ze zijn zo voortvarend aan de slag gegaan, meteen een week na de verkiezingen, ook al was de uitslag nog niet officieel. VHP, ABOP, NPS en PL hebben al een akkoord gesloten met z’n vieren. Ik verwacht een meer integere politiek

Robby Tedja maakt zich druk over de huidige situatie in Suriname. “Surinamers pinaren, ze lijden armoede. Het is een rijk en vruchtbaar land. Als het goed bestuurd wordt, hoeven Surinamers niet in armoede te leven.” Hij wil de politieke ontwikkelingen nog even afwachten voordat hij gaat juichen. “Voor zover ik weet heeft Santokhi geen slechte reputatie. Ik hoop dat hij de banden met Nederland aanhaalt. Nederland is voor Suriname heel belangrijk. Met China, met wie Bouterse allerlei afspraken maakte, hebben wij geen geschiedenis. Met Nederland wel.”

Meer hoop en lichtheid

Norman van Gom houdt eveneens een slag om de arm als het om de nieuwe regering gaat. “Ik ben wel bang voor corruptie, ook onze luisteraars. Nieuwe dingen worden altijd een beetje angstig bekeken.” Sheila Sitalsing verwacht dat Santokhi de banden met Nederland wel zal herstellen. “Ik verwacht ook een economisch herstelprogramma dat zware tijden zal inluiden, maar wel noodzakelijk is. En ik verwacht dat de nieuwe regering op enigerlei wijze de geldsporen zal volgen en corrupte NDP’ers zal aanpakken. Suriname is een ontwikkelingsland. In geen tien jaar is geïnvesteerd in mensen, onderwijs of de publieke sector. Tien jaar Bouterse heeft zoveel kapot gemaakt. Ik verwacht nu meer hoop en lichtheid en vrolijkheid in het land. Dat mensen meer perspectief krijgen.”

In elk geval zijn vandaag de nieuwe parlementariërs in DNA geïnstalleerd. Volgens de Surinaamse cultuur mag je nooit te vroeg juichen. ‘Alles kan’, is het devies. Maar nu de installatie een feit is, mag het volk de pagara laten knallen.

Tekst: Astrid van Unen