Vier vragen over Raymi Sambo’s theatervoorstelling over etnisch profileren

1. Je vindt het thema etnisch profileren belangrijk genoeg om er een voorstelling over te maken?
'Ja, ik liep al een paar jaar met het idee rond. Toen vorig jaar Typhoon werd aangehouden en daar veel aandacht voor kwam in de media, dacht ik: nu moet ik die voorstelling echt gaan maken. Het is een belangrijk thema. Maar het is geen stuk waarin ik partij kies, ik stel me neutraal op.'

Raymi Sambo. © Marjolein Annegarn

2. Heb je vooraf research gepleegd?
'Ja, hoewel het verhaal bedacht is. De schrijfster Maaike Bergstra en ik hebben zowel met politieagenten als met wat ik noem slachtoffers gesproken. Mensen die regelmatig onterecht zijn staande gehouden. Er zit een scène in het stuk die letterlijk waar is. Daarin wordt een groepje jongeren gevolgd door de politie omdat ze door een rijke buurt lopen. Het hele politiekorps rukt uit en ik wil het belachelijke daarvan laten zien, in een theatrale vorm.

Maar ik laat ook de kant van de politie zien. Van hen hoor ik "er zitten bij ons ook een paar rotte appels tussen". Overigens is mijn vraag dan wel: als het er maar een paar zijn, hoe komt het dan dat veel jongeren het gevoel hebben dat aanhoudingen structureel zijn? Daar kreeg ik geen duidelijk antwoord op. Wat me ook is verteld door de politie is dat veel nieuwelingen bij de politie gaan met het ideaal van een betere wereld. Maar hoe ze later worden, is geheel afhankelijk van het heersende regime van het korps waarbij ze terecht komen. Dat heb ik ook in het stuk willen leggen.

Nogmaals, ik ben neutraal want ik vind dat er ook wat aan te merken valt op de houding van jongeren die met de politie te maken krijgen. Toen ik vroeg: “Wat heb je gedaan?”, kreeg ik vaak "niets" te horen. Maar dat vind ik geen bevredigend antwoord. Als je op straat rondhangt moet je je bewust zijn van wat je uitstraalt. Ik maak dat dagelijks mee, ik woon boven een visboer en buiten hangen vaak jongeren op straat. Wat doen ze? Beetje rondkijken, visafval op de grond gooien die ze vervolgens niet opruimen. Beetje zelfreflectie zou geen kwaad kunnen.'

3. Maar etnisch profileren bestaat en is toch een probleem?
'Ja, absoluut. Want door die paar rotte appels bij de politie, wordt er wel degelijk naar kleur gekeken bij de mensen die ze staande houden. Wat ik mooi vind is dat er binnen politiekorpsen ambitieuze agenten zijn die hun collega’s bewust maken van het probleem. Ik reed mee met een politievrouw met een Marokkaanse achtergrond en zij zei: “Mijn collega’s hebben het soms niet door dat ze een bepaald en vastgeroest beeld hebben van hoe een boef eruitziet.” Goed als het kwartje valt door mensen in het politiekorps die werken aan bewustwording.'

Theatervoorstelling F*ck the police. © Marie-José Eldering (ook foto rechtsboven)

4. Wat is je boodschap aan het publiek met het stuk?
'Ik heb er geen boodschap in gelegd. Ik leg nooit een boodschap in mijn voorstellingen. Mijn bedoeling is om een gesprek te ontketenen. Situaties laten zien waarbij het wringt, situaties die laten zien wat er gebeurt als twee werelden niet met elkaar communiceren. Het is een jongerenvoorstelling waarin we de vraag stellen: waar sta jij? Wat denk jij dat anders kan en anders moet? Het stuk gaat ook over keuzes. Over twee broers [zie kader hieronder, red.]. Twee broers die strijden voor idealen, ieder op een eigen manier.'