Geef migrantenjongeren een eerlijke kans op werk

Hoewel het opleidingsniveau van jongeren met een migratieachtergrond de afgelopen jaren is toegenomen, is hun positie op de arbeidsmarkt niet verbeterd. Uit het recente rapport Integratie in zicht van het Sociaal en Cultureel Planbureau blijkt dat in 2015 22 procent van de niet-westerse jongeren werkloos was vergeleken met 9 procent van de autochtone jongeren. Zorgwekkende cijfers! En dit probleem bestaat al heel lang. Er zijn flink wat studies verschenen over de oorzaken.

Ondersteunen en stimuleren

Zo bracht bijvoorbeeld de Sociaal-Economische Raad in 2007 een advies uit en startte een werkgroep ‘Benutting Arbeidspotentieel Migrantenjongeren’. Er zijn in
het land allerlei projecten uitgevoerd om de arbeidsdeelname van die jongeren te vergroten. Maar afgaand op de cijfers leveren die adviezen en projecten migrantenjongeren
te weinig op. De aanpak richt zich op betere toerusting en ondersteuning van de jongeren én aanpak van discriminatie door werkgevers. In hoeverre deze interventies effectief zijn, is nauwelijks bekend. Politici houden vaak meer van daden dan van het laten doen van onderzoek. Met collega’s van KIS heb ik het afgelopen jaar een aantal onderzoeken gepubliceerd naar de effectiviteit van interventies gericht op het verminderen van de werkloosheid van migrantenjongeren en het tegengaan van discriminatie. De onderzoeken betreffen diverse projecten, zoals mentoring, het opdoen van praktijkervaring, het organiseren van ontmoetingen van jongeren met potentiële werkgevers.

'Hoewel de meeste Nederlanders niet willen discrimineren, is de praktijk helaas anders'

Discrimineren

Hoewel het zeker nuttig is om de jongeren zelf te ondersteunen en stimuleren, pleit ik vooral voor aanpakken om discriminatie tegen te gaan. Wie de documentaire Yahya en de 222 afwijzingen nog niet heeft gezien: ga die vooral bekijken. Het is een schrijnend voorbeeld van hoe een gemotiveerde Nederlandse jongen met een Marokkaanse
achtergrond steeds weer wordt afgewezen. Hoewel de meeste Nederlanders niet willen discrimineren, is de praktijk helaas anders. We weten uit de literatuur dat mensen zich vaak helemaal niet bewust zijn van hun vooroordelen en van het feit dat ze discrimineren. Ook al willen mensen dat niet, toch discrimineren ze. Dat geldt voor iedereen, ook voor mijzelf moet ik bekennen. Zo merkte ik onlangs dat ik een vrouw met een hoofddoek die ons appartementencomplex betrad, aanzag voor een werkster, terwijl later bleek dat het een collega van mijn buurvrouw was (en zij is geen werkster).

Alert zijn

De psycholoog Daniel Kahneman zet in zijn boek Thinking, Fast and Slow helder uiteen dat er altijd twee systemen aan het werk zijn in ons brein. Het eerste werkt snel: het intuïtieve, het automatische. Erg handig, want anders zouden mensen over alles wat ze doen eerst moeten nadenken. Het tweede is langzaam en vereist meer inspanning. Denk aan alert zijn. Beide denksystemen zijn van belang, maar helaas handelen wij vaak vooral vanuit het intuïtieve systeem, terwijl dat soms tot de verkeerde handelingen leidt. Om niet vanuit vooroordelen te handelen, moeten wij alert zijn. Vooral bij het werven en selecteren van werknemers blijkt dat meer dan nodig, willen jongeren met een migrantenachtergrond een eerlijke kans op werk krijgen.

Dit opiniestuk verscheen eerder in Advalvas nr. 10.