Ook vluchteling merkt overlast in azc’s

Op 17 maart 2018 meldt de Koerdische Shirvan zich in Ter Apel. Hier begint zijn asielprocedure. Net als die van ruim 30.000 andere vluchtelingen per jaar. Shirvan: 'Ik moest een formulier invullen van wel twintig pagina’s lang en mijn vingerafdrukken geven.'  

De sfeer in Ter Apel is goed. Shirvan: 'Het centrum is heel groot, maar goed georganiseerd. Alles ziet er nieuw en schoon uit.' In Budel, waar hij twee dagen later terechtkomt, is dat anders. 'Er heerst chaos. De medewerkers zijn streng en serieus en er is veel beveiliging. Je kan niet zomaar even een grapje maken,' vertelt Shirvan. 

Bende  

Al snel ontdekt hij waarom: 'Er lopen gevaarlijke mensen rond. Ze stelen en verkopen drugs.' Er kwam een jongen naar hem toe die vertelde dat hij al zes jaar door Europa reist. Shirvan: 'Hij sprak een klein beetje Nederlands. ‘Mijn werk is stelen’, zei hij: ‘Als je iets nodig hebt - schoenen, een jas, drugs, zeg het maar. Ik kan het voor je regelen.'

Hoe hij daarmee omgaat? 'Ik probeer ze zoveel mogelijk te vermijden. Ze gedragen zich als een bende, dat merk je meteen. Je ziet het aan hoe ze lopen en de manier waarop ze je benaderen. Het zijn ook vluchtelingen, maar ze doen alsof ze alles weten.' 

Veilige landen 

Shirvan beaamt dat de overlast wordt veroorzaakt door zogenaamde ‘asielzoekers uit veilige landen’. 'Ze komen niet uit één bepaald land,' observeert hij: 'de meesten komen uit de Maghreb (Noord-West Afrika). Maar er zaten bijvoorbeeld ook Syriërs tussen.' Deze mensen reizen vaak al jaren rond, van land naar land, weet Shirvan. 'En overal veroorzaken ze problemen. Ze vragen steeds weer asiel aan, ook al weten ze dat ze eigenlijk geen kans maken. Daarom kan het ze niet schelen welke indruk ze maken.'

Dat er nu ook uit ‘gewone’ opvanglocaties klachten komen, betekent dat de voorselectie strenger moet óf dat er op alle locaties specialistische zorg en beleid nodig is

Toch vindt Shirvan de situatie in Budel niet representatief voor de hele procedure. 'In Budel bleef ik maar een paar dagen. In de centra waar ik de maanden erna verbleef, was het helemaal niet chaotisch.' Dat heeft waarschijnlijk te maken met de voorselectie die er plaatsvindt. Shirvan: 'Mensen die al eerder asiel aanvroegen, blijven in Budel voor een snelle procedure. Gezinnen met kinderen worden naar gezinslocaties gestuurd.' 

Uitrusten 

Zelf verhuist Shirvan naar Wageningen, waar hij in twee azc’s verblijft: 'Deze locaties zijn bedoeld om uit te rusten en je voor te bereiden op de daadwerkelijke juridische procedure. Het is er rustig en ik voel me veilig.'  

De vluchtelingen mogen zelf koken en krijgen een wekelijkse toelage om boodschappen te doen. Vrijwilligers geven taal- en danslessen. En de bewoners mogen zelf vrijwilligerswerk doen binnen het azc, zoals surveilleren in de recreatieruimte, klusjes doen of vertalen. Shirvan spreekt Turks, Arabisch, Koerdisch en Engels, dus wanneer hij de kans krijgt, zet hij zich het liefst in als tolk. 

Procedure 

De daadwerkelijke juridische procedure vindt plaats in Arnhem. 'Een bruisende locatie,' vindt hij: 'vrijwilligers organiseren veel activiteiten.' Hij is ervan onder de indruk: 'Mensen bouwen hier zelf mee aan de samenleving. Het is niet alleen de regering die alles beslist. Het zou mooi zijn dat in Syrië te implementeren.' 

Twee weken na de officiële gesprekken met de IND krijgt Shirvan de uitslag: hij mag blijven. Vanuit Arnhem wordt hij overgeplaatst naar Leersum, waar hij nu wacht op een huis. Shirvan: 'ik zit in een enorm centrum, midden in de bossen. De sfeer is kalm, niet agressief. Een paar tieners veroorzaken af en toe chaos, maar niet zoals in Budel. De medewerkers zijn ontspannen.'

In Budel, waar hij twee dagen later terechtkomt, is dat anders. 'Er heerst chaos.' 

Aso-azc’s 

Shirvans verhaal schetst het beeld dat de voorselectie die nu al wordt gemaakt, werkt: de overlast gevende asielzoekers worden op bepaalde locaties geconcentreerd, waardoor het in de andere centra rustig is.  

Dat neemt natuurlijk niet weg dat we de recente klachten van azc-medewerkers serieus moeten nemen. Dat het personeel in de zogenaamde aso-azc’s het moeilijk heeft, was al bekend. Dat er nu ook uit ‘gewone’ opvanglocaties klachten komen, betekent dat de voorselectie strenger moet óf dat er op alle locaties specialistische zorg en beleid nodig is. Aandacht blijft nodig om te waarborgen dat een asielzoekerscentrum zowel voor medewerkers als voor vluchtelingen een veilige plek is. 

**Shirvan is een gefingeerde naam. Zijn echte naam is bij de redactie bekend. De persoon op de foto is niet de geïnterviewde persoon.