Omgaan met spanningen

Het is dermate complex, dat het niet eenvoudig is om eenduidige tips en oplossingsrichtingen te formuleren. Toch proberen wij met onderstaande tips wat houvast te bieden.

Naar overzichtspagina Spanningen onder Turkse Nederlanders

Informeren

1. Probeer in beeld te krijgen welke verschillende groeperingen (met wortels in Turkije) er in uw gemeente zijn en hoe deze zich tot elkaar verhouden.
2. Tracht spanningen in een vroeg stadium te signaleren door regelmatig informeel contact met verschillende groeperingen te hebben en signalen van professionals zoals wijkagenten en jongerenwerkers uit de wijken op te vragen.
3. Neem als overheid niet overhaast standpunten in, maar laat u eerst goed informeren. Tracht meerdere kanten te belichten en onpartijdig te blijven. Vermijd inhoudelijke discussies over de couppoging en de schuldvraag.
4. Doe een beroep op de georganiseerde Turks-Nederlandse gemeenschappen in uw gemeente. Initieer vanuit de gemeente een overleg om zicht te krijgen op de onderlinge verhoudingen en de verhouding met de Nederlandse samenleving in het algemeen. Stimuleer samenwerking vanuit een gezamenlijk streven naar een betere positie van de Turks-Nederlandse gemeenschap in Nederland. Verzoek deze organisaties om hun verantwoordelijkheid te nemen bij het bewaren van de rust in de gemeente.

Toenemende spanningen

1. Ga omzichtig te werk wanneer er sprake is van toenemende spanningen. Als de spanningen groot zijn, probeer dan niet te snel partijen geforceerd bij elkaar te brengen. Onpartijdige bemiddeling kan spanningen doen verminderen. Verschillen tussen Turkse Nederlanders kunnen soms overbrugd worden door de overeenkomsten te benadrukken, bijvoorbeeld door het over de toekomst van de kinderen in Nederland te hebben.
2. Spreek partijen er individueel op aan dat er verschillen mogen zijn, maar dat intimidatie of geweld over en weer onacceptabel is. Geef duidelijke de grenzen aan volgens Nederlands recht: ongefundeerd haat zaaien, intimidatie of geweld naar bewoners wordt niet geaccepteerd. Een voorbeeld: het plaatsen van ondernemingen op een zwarte lijst en het doorgeven van namen van vermeende Gülen-aanhangers aan de Turkse overheid past niet binnen de Nederlandse rechtstaat. Ongeacht wat Gülen-aanhangers verweten mag worden, is het niet acceptabel dat sympathisanten van Gülen in Nederland benadeeld of bedreigd worden. Dit principe geldt uiteraard voor alle groeperingen.
3. Spreek Turks-Nederlandse zelforganisaties aan op de noodzaak om transparant te zijn en naast de aandacht voor de eigen identiteit en cultuur ook expliciet een bijdrage te leveren aan de integratie van de achterban in de Nederlandse samenleving.
4. Wanneer het Turkse consulaat contact zoekt met gemeenten of instellingen is het raadzaam om het verzoek of advies te beschouwen in het licht van de verhoudingen tussen allerlei groeperingen, zoals hierboven beschreven. Ambassade en consulaten volgen uiteraard het Turkse regeringsbeleid en de Nederlandse visie kan daarvan verschillen. Bijvoorbeeld wat betreft het oormerken van de Gülenbeweging als terroristische organisatie. Vaar uw eigen koers.

Betrokkenheid

1. Toon begrip als mensen sterke betrokkenheid bij Turkije of bij minderheidsgroepen aldaar voelen. Besef dat de afkomst voor veel Turkse Nederlanders een grote rol speelt. Ook voor goed geïntegreerde burgers en jongeren die hier geboren zijn, speelt de eigen etnische identiteit vaak nog een belangrijke rol. Benoem die meervoudige identiteit als iets onvermijdelijks. Tegelijk kunt u wel benadrukken dat  ook betrokkenheid bij en participatie in Nederland belangrijk is.
2. Wees ervan bewust dat het niet alleen gaat om spanningen tussen groeperingen in de Turks-Nederlandse gemeenschap, maar ook tussen die gemeenschap en de meerderheid van Nederlandse bevolking. De afstand tussen deze groepen dreigt groter te worden door de weerstand die veel Nederlanders voelen naar aanleiding van de recente gebeurtenissen. Veel Turkse Nederlanders merken dat er in toenemende mate negatief wordt gedacht over moslims, dat discriminatie toeneemt en dat dit versterkt wordt door de aversie die veel Nederlanders voelen over de − in hun perceptie − onvoorwaardelijke steun van veel Turkse Nederlanders voor Erdoğan en over de spanningen tussen aanhangers van Gülen en Erdoğan.

Impact

1. Erken de grote impact die de couppoging in de zomer van 2016 heeft gehad op veel Turkse Nederlanders.
2. Waak voor eenzijdige berichtgeving. Veel Turkse Nederlanders herkennen zich niet in de mediaberichtgeving over Turkije en de Turkse gemeenschap en vinden deze eenzijdig. Realiseert u zich dat enerzijds een groot deel van de Turks-Nederlandse gemeenschap begrip heeft voor de maatregelen die president Erdoğan treft om coupplegers te vervolgen en extremisme en terrorisme tegen te gaan, terwijl anderzijds veel Nederlanders van Koerdische en Armeense afkomst, aanhangers van Gülen en links-georiënteerde Turkse Nederlanders Erdoğan beschouwen als een dictator die Turkije wil zuiveren van alle tegenstanders. Door eenzijdig met die laatste groep mee te gaan, loopt u de kans de andere groepen te verliezen. Tracht meerdere kanten te belichten en genuanceerd te blijven. Wees kritisch naar alle groepen.
3. Vraag voortrekkers van Turks-Nederlandse lokale organisaties om bovengenoemd ongewenst gedrag te veroordelen en ontmoedigen.
4. Spreek niet in termen als ‘wij’ en ‘jullie’. Geef vanuit de lokale overheid en maatschappelijke instellingen de Turks-Nederlandse burgers het gevoel dat zij net zo goed volwaardig deel uit maken van de Nederlandse samenleving als ieder ander, ondanks de verschillen die er zijn.
5. Anticipeer op mogelijke confrontaties bij demonstraties van Turks-Nederlandse groeperingen. Bijvoorbeeld wanneer Armeense of Koerdische vlaggen worden getoond, kan dat bij veel Turkse nationalisten irritaties oproepen, terwijl het tonen van vlaggen niet verboden is.

In het informatieblad dat Kennisplatform Inclusief Samenleven samen met Expertise-unit Sociale Stabiliteit heeft gepubliceerd, vindt u de volledige tekst en meer achtergrondinformatie. Bekijk het informatieblad.