‘Je thuis voelen in Nederland is niet makkelijk’
Integratieparadox onder hoogopgeleide migranten uit Turkije: ‘De theorie is dat het hebben van een hoog opleidingsniveau en een betaalde baan helpt bij culturele integratie, maar dat blijkt niet het geval’, concludeert socioloog Nella Geurts in haar proefschrift over de integratieparadox. ‘Juist deze migranten hebben het gevoel nergens bij te horen.’
Geschreven door: Hester Heite
Nella Geurts deed onder meer onderzoek naar de integratieparadox onder hoogopgeleide migranten uit Turkije die recent naar Nederland zijn gekomen. ‘Ik was benieuwd naar de eerste jaren na migratie, omdat juist die zo belangrijk zijn voor hoe een migrant Nederland en zichzelf hier gaat zien.’ Sterke verbondenheid bleek te ontbreken, in het bijzonder als gevolg van sociale uitsluiting. ‘De Turkse gemeenschap in Nederland vindt ze te westers en voor Nederlanders zijn ze te Turks.’
Tussen wal en schip
‘Sinds 2000 komen steeds meer vooral hoogopgeleide Turkse migranten naar West-Europa, met een recente spurt in deze aantallen als gevolg van de militaire coup in Turkije in 2016. De verwachting is dat zij hier blijven, in ieder geval zolang bepaalde universiteiten in Turkije zijn gesloten en verkiezingen uitblijven’, vertelt Geurts. Zij constateert dat deze groeiende groep migranten niet goed in beeld is in Nederland: ‘Ze worden vaak tot de Turkse gemeenschap gerekend, maar identificeren zichzelf daar helemaal niet mee. Zo vertelde een van de 32 migranten die ik heb geïnterviewd, dat hij tijdens een rondleiding op zijn nieuwe werkplek nadrukkelijk werd gewezen op de kamer waarin hij kon bidden, terwijl hij geen moslim is. Hij werd ongewenst in een hokje geplaatst. Op deze manier vallen migranten tussen wal en schip.’
Animatievideo
Geurts liet haar bevindingen door Janna Kool verbeelden in een korte animatiefilm. Vooral de Turkstalige versie daarvan is vaak bekeken. Via sociale media krijgt ze veel reacties op haar onderzoek van hoogopgeleide Turkse migranten in Nederland. ‘Zij waarderen dat er aandacht voor hen is. Daarnaast is het een fijne realisatie dat er wel degelijk een groep is waar ze bij horen, dat er meer mensen zijn zoals zij.’ Bekijk de Nederlandstalige animatie hier:
‘De Nederlandse overheid wil dat iedereen zich hier thuis voelt. Mijn onderzoek laat zien dat dit nog niet zo makkelijk is, juist niet voor migranten die het met een hoog opleidingsniveau en betaalde baan goed voor elkaar lijken te hebben. Terwijl we nou net hen willen aantrekken ten behoeve van onze kenniseconomie.’ Uit eerder onderzoek is gebleken dat mensen die zich minder verbonden voelen met het land waarnaar ze verhuisd zijn, sneller opnieuw emigreren. ‘Die man, met onvervuld hoge verwachtingen van de tolerantie en kansen in Nederland, kan gaan denken dat hij in Parijs misschien niet automatisch als moslim wordt gezien. Als hij vertrekt, is zijn potentie hier niet benut. Blijft hij wel, dan is hij minder tevreden, wat doorsijpelt in zijn betrokkenheid bij Nederland. In beide gevallen is dat zonde, voor zowel hem als Nederland.’
Geen wondermiddel
Hoe kunnen we deze integratieparadox ondervangen, is dan de vraag. ‘We moeten ons ervan bewust zijn dat een baan of opleiding geen wondermiddel is’, antwoordt Geurts. ‘Bij inburgeringsbeleid wordt ingezet op werk om mensen te laten meedoen, maar dat betekent niet dat de rest vanzelf komt. Een baan kan zelfs een hindernis vormen, als die niet aan de verwachting van de werknemer voldoet of als er uitsluiting plaatsvindt op de werkvloer.’ Nederland legt de verantwoordelijkheid voor integratie te veel bij de migrant zelf, vindt de socioloog. ‘Niet-migranten hebben hierop ook invloed, bijvoorbeeld met vooroordelen. Integratie is samen de samenleving vormen.’
Geurts verdedigt haar proefschrift 'Puzzling pathways: The integration paradox among migrants in Western Europe', waarvan het onderzoek onder hoogopgeleide migranten uit Turkije onderdeel uitmaakt, op vrijdag 18 februari aan de Radboud Universiteit in Nijmegen.
Bekijk ook haar onderzoekspublicatie over de integratieparadox.
KIS deed eerder onderzoek naar de betekenis van binding in relatie tot identiteitsbeleving bij jongeren met een migratieachtergrond van de tweede en derde generatie. Bekijk het onderzoek 'Geboren en getogen' en 'Geboren en getogen 2.0'.
Afbeelding: Janna Kool
Hester Heite
Ze heeft in het verleden radio gemaakt, en werkt tegenwoordig als freelance schrijver. Zo levert ze teksten aan websites, kranten en tijdschriften, over uiteenlopende sociaal-maatschappelijke onderwerpen. ‘Ik help mensen graag hun verhaal vertellen.’
