Dialoog onder Druk
De polarisatie tussen groepen in de samenleving komt de school binnen en jongeren voelen zich soms gedwongen om stelling te nemen. De spanning in de klas is voelbaar, waardoor de dialoog onder druk komt te staan. Jongeren verkondigen soms denkbeelden die botsen met kernwaarden van de democratie. Denk aan onderwerpen zoals: racisme en discriminatie. Of onderwerpen die dit kunnen oproepen zoals, terroristische aanslagen, het vluchtelingenbeleid of seksuele diversiteit.
Deze training biedt concrete ondersteuning voor vo- en mbo-docenten bij het voeren van lastige dialoog. Met als doel een sociaal veilige klas te creëren. De training duurt één dag en bestaat uit (onder andere):
- Themaverkenning: uitwisseling over polarisatie in de klas;
- Inlevingsoefening: inzicht geven in verschillende leefwerelden van jongeren;
- Polarisatiemodel: denkkader om om te gaan met polarisatie;
- Begrenzen en uitnodigen: kennis en oefenen van deze vaardigheden;
- Gespreksmodel: leren hoe je op ene veilige gestructureerde manier een dialoog kan voeren.
Deze tekst is opgesteld door de interventie-eigenaar en aan de hand van de verandertheorie door KIS getoetst. Neem voor meer informatie contact op met de contactpersoon.
- Organisatie: Stichting School en Veiligheid
- Website: www.schoolenveiligheid.nl
- E-mailadres: s.mos@schoolenveiligheid.nl
Doelgroepen van de interventie
Primaire doelgroep is vo- en mbo-docenten. Secundaire doelgroep is leerlingen en studenten van het vo en mbo.
Doel van de interventie
Het creëren en borgen van sociale veiligheid op school door docenten. Preventief bij groepsvorming/mentoring en reactief wanneer maatschappelijke kwesties worden besproken en bij confrontaties. Dit door leerlingen uit te nodigen hun belevingswereld te delen, te leren praten over beladen onderwerpen, en dit te doen binnen de grenzen van democratische waarden en sociale veiligheid.
Subdoelen
- Context van de klas begrijpen. Het gaat hier om bewustwording en urgentiebesef.
- Vanuit de professionele rol als docent een open houding krijgen ten opzichte van meningen van anderen en het kunnen bevragen van de eigen oordelen.
- Leren om jongeren uit te nodigen zichzelf te uiten, zodat zij nadenken over verschillende perspectieven.
- Leren dat de docent een norm moet stellen en dat kan doen vanuit democratische waarden en vanuit afspraken van leerlingen onderling.
- Bewaken van de normen door in te grijpen wanneer deze worden overschreden.
Werkzame mechanismen
Professionele rol docent
Hierbij staat centraal dat docenten bewust zijn over hoe ze vanuit hun functie met een onbevooroordeelde houding een dialoog kunnen faciliteren. Vanuit professionaliteit horen zij openheid voor alle meningen te stimuleren. Het mechanisme van de professionele rol gaat over de positionering van de docent en hoe die eruit kan zien.
Bewustzijn van- en inleving in de context van leerlingen
Door bewustzijn van de sociale context waarin leerlingen of studenten opgroeien, kan de docent zich beter inleven in het perspectief van de leerling of student. Hierdoor krijgt de docent meer begrip voor verschillende uitingen en gedrag van leerlingen in de klas, en kan hier positiever mee omgaan, wat bijdraagt aan de sociale veiligheid. Ook door reflectie op de eigen belevingswereld ontstaat er meer begrip voor verschillende perspectieven.
Warme sociale relatie tussen docent en leerling
Leerlingen of studenten nemen het voorbeeld van de docent over in diens interactie met leerlingen of studenten. Leerlingen of studenten voelen zich veilig bij de docent en thuis in de klas. Hierdoor zullen leerlingen of studenten ook meer positieve relaties aangaan met klasgenoten waardoor er meer ruimte ontstaat voor dialoog.
Sociale norm stellen en bewaken
Sociale normen gaan over gedragsverwachtingen in een bepaalde context. Door deze samen op te stellen, aan de hand van democratische waarden, wordt deze norm geaccepteerd en breed gedragen. Bij overschrijding van de norm wordt er gehandhaafd.
Verandertheorie
Evaluatie
- We hebben via een formulier gevraagd naar de waardering/tevredenheid van de deelnemers.
- We hebben een kwalitatieve evaluatie gedaan in de vorm van ‘ervaren baat’ onderzoek; dat houdt in dat we deelnemers na afloop van de interventie bevraagd hebben (via interviews, groepsinterviews of focusgroepen) over wat de interventie hen heeft opgeleverd en wat zij doen met het geleerde in de praktijk.
Movisie heeft deze training van stichting School en Veiligheid geëvalueerd door middel van de ‘ervaren baat’-methode. Bij ervaren baat gaat het erom hoe deelnemers, in dit geval docenten, de training Dialoog onder druk hebben ervaren. Wat hebben zij eraan gehad en hoe heeft het hun praktijk beïnvloed? Dit heeft Movisie onderzocht door verschillende docenten te interviewen.
Uitkomst is de docenten de training als zeer zinvol hebben ervaren. In het bijzonder het begrenzen van meningen van leerlingen en het leerlingen uitnodigen tot gesprek, vonden de docenten zeer zinvol. Zo geven verschillende docenten aan, geleerd te hebben om niet direct een niet gewenste mening van een leerling af te kappen, maar te kijken en luisteren naar de leerling. Vooral om te achterhalen wat er achter bepaalde meningen en opmerkingen schuilgaat en het investeren in de relatie met de student. Tegelijkertijd geven de geïnterviewde docenten aan dat zij het fijn vonden dat ze ook echt mogen begrenzen en duidelijk maken waar de grens ligt.
Wat stichting School & Veiligheid gaat veranderen naar aanleiding van de evaluatie:
- Er nog meer behoefte te zijn aan herhaling en oefenen. Daarom gaat stichting School & Veiligheid een e-learning ontwikkelen die na de training gevolgd kan worden.
- Meer inzetten op reflectie op de eigen normen en waarden van de docent, want ook dat bleek nog iets meer aandacht te verdienen. Dit wordt onderdeel van de e-learning
Onderzoek
- Broekroelofs, R., & Stobbe, E. (2024). Dialoog onder druk. Ervaren baat evaluatie. Utrecht: Movisie.