Lesmethode Krachtbronnen - Creathlon

Doelgroepen van de interventie

• Basisschoolleerlingen groepen 3 t/m 8. (Groepen 1/2 worden nog ontwikkeld.) 

• Basisschoolleerlingen speciaal basisonderwijs groepen 6 t/m 8. 

Voor het vo-materiaal dat hierop aansluit: zie WHY.

Doel van de interventie

Het hoofddoel van de interventie (lesmethode Krachtbronnen) is dat de leerlingen aan het einde van groep 8 zich hebben ontwikkeld tot actieve burgers met een open mind. Dat betekent dat ze intrinsiek gemotiveerd zijn om deel te nemen aan de samenleving en hierin met een open vizier de ander tegemoet treden. De doorlopende leerlijn garandeert structurele aandacht en draagt daarmee bij aan een veiliger schoolklimaat.

Subdoel(en)

1. Identiteitsontwikkeling: a: weten wie je bent, b: voelen dat je erbij hoort en ertoe doet
2. Burgerschap: c: kunnen hun verantwoordelijkheid nemen en worden bewogen om in actie komen om bij te dragen en te veranderen, d: voelen zich volwaardig burger en voelen het belang van meedoen
3. Ontmoeting van de ander: e: weten dat iedereen anders is, een eigen individu met een eigen identiteit, f: voelen met de ander mee en leven zich in hem in, g: hebben een open mind/ denken niet stereotiep 

Werkzame mechanismen

Scheidslijnen verminderen

Het creëren van een wij-gevoel

Kracht van Samen (groep 6), les 4 ‘Ik hoor erbij’ 

Leerlingen leren inwijdingsrituelen uit verschillende religies kennen. Ze bespreken welk inwijdingsritueel ze zelf hebben meegemaakt. En ze maken een werkboekopdracht waarin ze aankruisen welk ritueel bij welk geloof hoort. Gemeenschappelijke en gedeelde identiteit = meemaken van inwijdingsrituelen. Leerlingen leren overeenkomsten en verschillen van inwijdingsrituelen in verschillende religies. 

Kracht van Samen (groep 6) les 3 ‘Samen leven’

In deze les gaat het over het goed samenleven en dat daar regels en wetten voor nodig zijn. In verschillende religies komen dit soort regels ook voor. Er is één regel die in alle religies zit, zij het iets anders verwoord: de Gulden Regel. De kern hiervan is: behandel een ander zoals je zelf behandeld wilt worden. Leerlingen leren over de gulden regel in verschillende religies. Ze maken vervolgens een vertaalslag naar goed samenleven in de klas: welke regels zijn daarvoor nodig? Hierbij bedenken ze leefregels voor de klas. De belangrijkste halen ze eruit, mogen ze in hun werkervaringsboekje opschrijven en versieren. 

Morele verheffing

‘Door het zien van een goede, onbaatzuchtige daad, een daad uit zelfopoffering of uit dank krijgen mensen een positief gevoel, een gevoel van morele verheffing’

Eigen Kracht (groep 6), les 4 ‘Glas melk’

N.a.v. een verhaal waarin een goede daad wordt verricht, worden leerlingen zich bewust door een groepsgesprek over het verhaal en een werkboekopdracht - leerlingen schrijven op wie hen weleens kracht heeft gegeven, hoe dat gebeurde en hoe dat voelde - van de kleine dingen die je voor een ander kunt doen en wat voor impact dat kan hebben.
Tot slot denken de leerlingen over de vraag wat ze voor diegene uit de vorige opdracht terug zouden willen doen. Ze maken een tekening of verhaaltje.

Empathie

Een ervaringsverhaal van iemand uit een minderheids-groep of gestigmatiseerde groep…

Kracht van Lef (groep 4) ‘Ik hoor er (nog) niet bij’

Leerlingen kijken naar een fragment waarin een ervaringsverhaal van een kind dat gevlucht is (klokhuis en zapp) centraal staat. Vervolgens voeren ze een klassengesprek waarin ze zich verdiepen in het thema ‘vluchtelingen’ ze zich proberen te verplaatsen in een vluchtelingkind. Hoe zou het zijn om alles achter te laten: je familie, je huis, je spullen, je land… Tot slot bedenken leerlingen wat ze zouden meenemen van huis als ze zouden moeten vluchten.

Sociale Norm

Een verhaal vertellen over vriendschap tussen mensen die van elkaar verschillen.

Kracht van Idealen (groep 8), les 3 ‘Mensen met idealen’

Leerlingen luisteren naar een luisterverhaal over Polleke die vriendschap heeft met Mimoen. Mimoen is van Marokkaanse afkomst en Polleke van Nederlandse afkomst. Ze verschillen in geloof en cultuur. Polleke krijgt een hoofddoek cadeau van Mimoen en is daar ontzettend blij mee. Leerlingen krijgen na het groepsgesprek de vraag hoe het komt dat Polleke hier zo blij mee is. Daarna bedenken ze hoe het verder zal gaan met Mimoen en Polleke en maken hier een stripverhaal van.

Rolmodellen die het goede voorbeeld geven

Kracht van idealen (groep 8), les 2 ‘Waar ga je voor?’

In dit lesonderdeel luisteren leerlingen naar een verhaal over Aletta Jacobs en haar ideaal om dokter te worden. In haar tijd mochten vrouwen niet studeren. Aletta zette toch door en werd de 1ste vrouwelijke dokter. Leerlingen bespreken wat Aletta zelf deed en wat haar idealen waren. Daarna schrijven ze op wat ze zelf graag zouden willen bereiken en wat ze daarvoor op zouden willen geven.

Anti-stereotypen en flexibel denken 

In veel lessen zitten kunstzinnige opdrachten als verwerkingsopdrachten, zoals denktekenopdrachten (hoe ziet vrede er voor jou uit?), het gezamenlijk schilderen van een schilderij (vier leerlingen werken samen aan één schilderij), bossen bloemen maken (leerlingen maken ieder een bloem van papier en dit wordt samengevoegd tot een bos), leerlingen maken samen een tableau vivant, etc. Flexibel denken wordt hiermee in meerdere lessen gestimuleerd.

Verandertheorie

Bekijk het schema

Evaluatie

Onze pilotversies zijn geëvalueerd door middel van een online enquête onder de leerkrachten van alle scholen die met de methode werken. Leerkrachten zijn over het algemeen erg enthousiast over de methode. Dat betreft de inhoud, maar ook de aantrekkelijkheid van de methode, de makkelijkheid van het gebruik (docentenhandleiding) en de lengte van de lessen. Hier en daar waren er opmerkingen over verwerkingen bij lessen: wat beter zou zijn omdat het goed aansluit bij de leerlingen. Daar hebben we naar geluisterd en veranderingen doorgevoerd. 

Impliciet is er sprake van evaluatie door de co-creatie van de materialen. Een toets en/of evaluatie onder de leerlingen is er niet. Wel is er op een aantal scholen geëvalueerd door leerlingen te interviewen. Dat is echter te weinig. We willen dit nog in aansluiting op het vo-materiaal ontwikkelen.