Onderzoek SCP: Nederlanders dubbel over discriminatie

'Veel mensen zijn zich niet bewust van hun vooroordelen, maar handelen hier wel naar'

Nederlanders zijn dubbel over discriminatie concludeert het SCP in het onderzoek Burgerperspectieven. Bijna zeventig procent keurt discriminatie af, maar ook ruim zeventig procent vindt dat er tegenwoordig te snel geroepen wordt dat iets discriminatie is. Vooral etnische minderheden en moslims zouden vaak (over)gevoelig zijn voor discriminatie. Volgens het SCP heeft deze scepsis te maken met het feit dat mensen soms niet precies weten wat discriminatie is. Het begrip wordt breed ingevuld waardoor discriminatie een fact of life is. Iets waar mensen maar mee moeten leren omgaan dus.

Felten: ‘Mensen denken soms dat ze zeer goed in staat zijn om te beoordelen of iets discriminatie is. In werkelijkheid ligt dat toch wat genuanceerder. Veel mensen zijn zich niet bewust van hun vooroordelen, maar handelen hier wel naar. Bijvoorbeeld een werkgever die bij gelijke geschiktheid voor Mark kiest en niet voor Mohammed omdat hij het gevoel heeft dat Mark beter in zijn team past.’ Ook blijkt uit eerder onderzoek dat jongeren met een niet-westerse herkomst meer moeite moeten doen om een stage te vinden. Toch wordt stagediscriminatie vaak niet herkend op scholen.

Broodje aap

Een van de redenen waarom de deelnemers aan het onderzoek meldingen van discriminatie niet altijd serieus nemen, is dat het trekken van de discriminatiekaart een middel kan zijn om iets te bereiken. Ze noemen voordelen als het verkrijgen van extra hulp of speciale behandelingen, of om een discussie te winnen, schrijft het SCP. Felten: ‘Dit soort hardnekkige mythes worden onder meer via social media verspreid met zogenaamde persoonlijke voorbeelden van “witte” mensen die meer zouden moeten betalen of geen enkele steun krijgen vanwege hun afkomst. Ik denk dat dit te vergelijken is met de broodjes aap-verhalen over vaccinaties. We moeten als samenleving echt een goed doordachte aanpak op ontwikkelen om dit soort mythes te tackelen.’

Felten leidde vorig jaar vier KIS-onderzoeken naar de effectiviteit van verschillende methodes om discriminatie aan te pakken. Een onderzoek zoomt in op campagnes via social media, die – mits ze voldoen aan bepaalde randvoorwaarden – de norm kunnen versterken dat discriminatie niet acceptabel is.

Preventiebeleid

Uit het SCP-onderzoek blijkt ook dat de helft van de Nederlanders het gevoel heeft dat er nu vaker wordt gediscrimineerd dan twintig jaar geleden. Volgens hen komt dat door de grotere zichtbaarheid van minderheidsgroepen. Mensen zouden bijvoorbeeld hun seksuele voorkeur makkelijker uiten waardoor ze kwetsbaarder zijn voor discriminatie. Volgens Felten komt ook naar voren dat er veel draagvlak is voor het aanpakken van discriminatie. ‘Hoe dat wordt aangepakt, verschilt momenteel wel per gemeente. Sommige hebben nog geen preventiebeleid en houden alleen de discriminatiemeldingen bij.’ Ze noemt het een gemiste kans, uit verschillende aanpakken uit binnen- en buitenland blijkt dat het plausibel is dat deze echt effect bereiken en dus de kans verkleinen dat discriminatie plaatsvindt.