Kennisplatform Integratie & Samenleving Jaarbericht 2021

2021 is het zevende jaar dat Kennisplatform Inclusief Samenleven actief was met onderzoek, advies, praktische tips en instrumenten rond integratie, migratie en diversiteit. In dit jaarbericht presenteren we onze uiteenlopende activiteiten van het afgelopen jaar.

Uw vragen werden door ons beantwoord

120 BEANTWOORDE VRAGEN

Voorbeeld van een eenduidige vraag

Dit zijn vragen waarvoor we de kennis al in huis hebben. Het antwoord op dit type vragen proberen we binnen enkele dagen via e-mail toe te sturen. Een voorbeeld van een eenduidige vraag is:

Hebben jullie tips voor een gespreksleider voor een bijeenkomst over xenofobie en racisme, zodat de gespreksleider ook input kan geven over hoe jongeren daarmee om kunnen gaan?
Vraagsteller: Gemeente Ede

Antwoord:
Voor tips verwijzen we graag door naar organisaties als Platform JEP, het NJR, WijWijs Onderwijsontwikkeling & Advies en IZI Solutions.

Voorbeeld van een vraag met uitzoekwerk

Hoe kan onze school voor voortgezet onderwijs qua leerlingen en docenten meer een afspiegeling worden van de wijk? En welke competenties hebben we daarvoor nodig?
Vraagsteller: Marecollege Leiden

Antwoord:
Om deze vraag te beantwoorden hebben we vooraf uitgezocht hoe de samenstelling van de wijk is, met behulp van de KIS Wijkmonitor. We verzamelden literatuur over de toegankelijkheid van het onderwijs en diversiteit in teams (werving, selectie en behoud). In een gesprek met het Marecollege deelden we tips omtrent het geven van voorlichting in het lokale netwerk dat inwoners met een migratieachtergrond kan bereiken, zoals het Leids Steunloket Migranten en JES Rijnland. Ook gaven we als aanbeveling om met het Primair Onderwijs te bespreken hoe de school meer bekendheid kan creëren en de openheid voor diversiteit kan delen. Verder is gedeeld dat bewustwording heel belangrijk is en dat je collega's zou kunnen scholen op cultuursensitieve communicatie. Ook de mogelijkheden voor diversiteit in het personeelsbeleid (werving, selectie en behoud) zijn besproken.

KIS werkte in 2021 aan 14 complexe vragen:

In 2021 waren er in totaal 18 portaalprojecten (projecten die voortkomen uit een complexe vraag) in uitvoering. Zes van deze projecten zijn uitgevoerd als follow-up van projecten in het jaar daarvoor. Acht van de projecten zijn later in het jaar gestart en lopen door in 2022.

Opvoeding inburgeraars
Vraagsteller: JES Rijnland
Vraag: Op welke wijze kan opvoedingsvoorlichting een structurele plaats krijgen in het inburgeringstraject voor (aanstaande) ouders en hoe kan dit zo goed mogelijk aansluiten bij de behoeften van de inburgeringsplichtigen?
Product: Rapport 'Ondersteuning bij ouderschap en opvoeding voor inburgeringsplichtige ouders'
Bijdragen derden: De inzet van JES Rijnland en Stichting Pharos heeft substantieel bijgedragen aan dit project.

Verdwenen AMV's
Vraagsteller: NIDOS
Vraag: Wat zijn de beweegredenen en achterliggende factoren voor verdwijningen van alleenstaande minderjarige vreemdelingen (amv's) uit de opvang? Welke signalen van amv's in de opvang kunnen wijzen op een naderende verdwijning en hoe wordt er vanuit de opvang gehandeld?
Product: Het rapport verscheen in mei 2022 op de website van KIS.
Bijdragen derden: De inzet van NIDOS heeft substantieel bijgedragen aan dit project. Zij hebben de dossiers beschikbaar gesteld en KIS toegang gegeven tot relevante professionals, zoals gezinsvoogden en gedragswetenschappers. Ook het COA heeft een substantiële bijdrage geleverd aan het project in de vorm van het bekijken van logboeken en interviewen van medewerkers die bij de opvang werken.

Becoming A Minority (BAM) - opvoeding
Vraagsteller: OKT Amsterdam
Vraag: Welke specifieke uitdagingen zijn er voor opvoeders met een Nederlandse achtergrond in wijken die voor het merendeel worden bewoond door gezinnen met een migratieachtergrond? Wat valt daarbij te leren van de ervaringen van ouders die 'blijvers' in de wijk waren of juist bewust in een diverse wijk kwamen wonen? Wat zijn eventuele behoeften aan ondersteuning daarbij?
Product: Het rapport verschijnt in zomer 2022 op de website van KIS.
Bijdragen derden: Onderzoekers van de Vrije Universiteit hebben met hun ureninzet substantieel bijgedragen aan dit project.

Institutioneel racisme
Vraag: Wat zijn de kenmerken van institutioneel racisme en wat is de precieze definitie (passend bij de Nederlandse context)? Hoe manifesteert het zich in de Nederlandse context? Wat is er bekend over 'wat werkt' bij het aanpakken van institutioneel racisme?
Product: De bevindingen van het onderzoek zijn gepresenteerd in twee rapporten. In het rapport 'Institutioneel racisme in Nederland: De aanwijzingen uit de wetenschappelijke literatuur op vier domeinen op een rij' bestudeerde KIS vier domeinen - arbeidsmarkt, woningmarkt, politie en onderwijs - en keek of er bewijs is uit onderzoek dat hier sprake is van institutioneel racisme. Ook bundelen we strategieën in een Wat werkt-rapport over dit thema.
Bijdragen derden: Het ministerie van SZW heeft bijgedragen in de vorm van cofinanciering. Ook de gemeente Utrecht heeft mede namens Amsterdam, Rotterdam en Den Haag bijgedragen in de vorm van cofinanciering.

Communicatie over corona
Vraagsteller: Al Amal
Vraag: Is er sprake van specifieke knelpunten in de communicatie over en bekendheid met coronamaatregelen vanuit de gemeente, organisaties en de rijksoverheid in het bekendmaken met coronamaatregelen bij burgers met een migratieachtergrond en is het nodig de communicatie meer toe te snijden op deze doelgroep?
Product: Op kis.nl verscheen het artikel 'Goede communicatie over coronamaatregelen voor álle burgers'. In april 2021 verscheen het gelijknamige rapport.
Bijdragen derden: De inzet van Al Amal en andere organisaties met sleutelpersonen vanuit verschillende groepen met een migratieachtergrond heeft substantieel bijgedragen aan dit project.

Gezinshereniging AMV's
Vraagsteller: Nidos
Vraag: Op welke manier kunnen gezinsproblemen na hereniging van Eritrese gezinnen zo veel mogelijk voorkomen worden en wat kan ondersteuning en nazorg aan alleenstaande minderjarige vreemdelingen en nareizigers daaraan bijdragen?
Product: We maakten deze handreiking voor gemeenten. Daarnaast verscheen een artikel op de KIS website.
Bijdragen derden: De inzet van Nidos heeft substantieel bijgedragen aan dit project.

Bereik sekswerkers
Vraagsteller: KBG en PMW Brabant
Vraag: Op welke wijze kan de klankbordgroep Seksworks en Prostitutie Maatschappelijk Werk sekswerkers met een migratieachtergrond in de Regio Hart van Brabant effectief bereiken en hoe kunnen zij passende ondersteuning bieden?
Product: Het project loopt door in 2022. Op dit moment wordt gewerkt aan een publicatie over het in contact komen met sekswerkers met een migratieachtergrond en hun ondersteuningsbehoeften. Deze publicatie is relevant voor organisaties die zich inzetten voor de belangenbehartiging van sekswerkers in de breedte. Ook wordt een concrete handreiking opgesteld over de groepen sekswerkers met een migratieachtergrond, inclusief hun behoeften en mogelijkheden om deze ondersteuningsbehoefte te vervullen.
Bijdragen derden: De Gemeente Tilburg heeft via cofinanciering bijgedragen aan het project.

Discriminatie in de zorg
Vraagsteller: Gemeente Den Haag
Vraag: Welke ervaringen en aanpakken zijn er met betrekking tot discriminatie van zorgpersoneel door patiënten/cliënten?
Product: Rapport: 'Wanneer de patiënt niet op z'n best is. Een kwalitatieve verkenning naar ervaringen van zorgmedewerkers met discriminatie en vooroordelen geuit door patiënten/cliënten'.
Bijdragen derden: De gemeente Den Haag heeft via cofinanciering bijgedragen aan het project.

Dedicated klantmanagers
Vraagsteller: Divosa, Gemeente Eemsdelta
Vraag: Welke randvoorwaarden/condities moeten geregeld worden om te zorgen dat de dedicated klantmanager zo effectief en efficiënt mogelijk statushouders kan begeleiden richting werk?
Product: De publicatie verschijnt naar verwachting midden 2022.
Bijdragen derden: De inzet van de expertgroep draagt substantieel bij aan dit project.

Complottheorieën
Vraagsteller: Divers/ OJCM: Overlegorgaan Joden, Christenen en Moslims
Vraag: Wat kan gedaan worden tegen antisemitisme en (moslim)racisme in complottheorieën?
Product: Rapport 'Antisemitische en anti moslim racistische complottheorieën herkennen en verminderen'.

Opvoeden en discriminatie
Vraagsteller: OKT / Ouder Kind centrum
Vraag: Hoe kunnen wij in de opvoedsteun de ouders beter begeleiden als hun kinderen te maken krijgen met uitsluiting en discriminatie?
Product: Voor dit project zijn in 2021 diverse keren overleg geweest met de vraagsteller. Er is met input uit de literatuur een onderzoeksinstrumentarium ontwikkeld. Bijeenkomsten met ouders en professionals staan gepland voor de periode maart/april 2022. Ook is gezamenlijk opnieuw een bredere aanvraag gedaan voor een groter onderzoek naar discriminatie en opvoeding met het eerder gevormde consortium rond dit thema.
Bijdragen derden: Het OKT draagt met inzet van uren substantieel bij aan dit project.

Perspectief van vaders
Vraagsteller: Ocan/Fathers4live
Vraag: Welke visie op ouderschap (specifiek vaderschap) hebben jonge ouders met verschillende culturele achtergronden (nadruk op Afrikaans-Caribische vaders); in welke mate zijn zij zich bewust van de impact die de invulling van hun gezamenlijk ouderschap heeft op de ontwikkeling van de kinderen en hoe kunnen zij ondersteund worden?
Product: In 2021 zijn interviews gehouden met acht vaders. Ook vinden momenteel interviews plaats met sleutelfiguren. Er wordt nu, in samenspraak met de partners en Pharos, gezocht naar andere vormen om dat wat kan werken bij het ondersteunen van jonge vaders verder gezamenlijk te agenderen. Ook zal met Pharos worden afgestemd over een eventueel gezamenlijk eindproduct, waarin ook relevant werk wat zij hebben gedaan (portretten van jonge vaders en interviews) wordt meegenomen. Vaderschap is als belangrijk thema op de agenda gezet voor de komende jaren binnen KIS. Dus met de partners zal ook in de komende jaren verder worden samengewerkt rond dit thema.
Bijdragen derden: OCAN en Pharos dragen substantieel bij aan dit project.

Noodhulpbureaus
Vraagsteller: Stichting Urgente Noden Nederland (SUNN)
Vraag: Hoe kunnen armoede, schulden en urgente noden in Nederland effectiever bestreden worden door nauwere samenwerking tussen (diverse) islamitische en christelijke organisaties van gemeenschappen met een migratieachtergrond, noodhulpbureaus en andere partijen?
Product: Het rapport zal naar verwachting midden 2022 verschijnen op kis.nl.
Bijdragen derden: SUNN heeft doormiddel van cofinanciering bijgedragen aan dit project. De praktijkpartners (SUNN en SKIN) hebben tevens door ureninzet bijgedragen.

Slachtoffers huiselijk geweld
Vraagsteller: Voice of All Women, Netsheila
Vraag: Op welke wijze en door wie wordt passende ambulante hulp geboden aan slachtoffers van huiselijk geweld die de Nederlandse taal niet goed machtig zijn? En wat zijn de werkzame elementen binnen deze aanpak?
Product: In 2021 zijn voor het project verschillende activiteiten ontplooid. Er is een uitgebreide literatuurstudie uitgevoerd. Ook heeft een focusgroep plaatsgevonden met professionals die zich bezighouden met huiselijk geweld en ondersteuning aan slachtoffers met een migratieachtergrond. Tijdens deze focusgroep zijn verschillende initiatieven aangedragen die als good practice kunnen functioneren voor het in contact komen en ondersteunen van slachtoffers van huiselijk geweld met een migratieachtergrond. Er zijn ook interviews gehouden met een aantal van deze initiatieven. In 2022 wordt hiermee doorgegaan.
Bijdragen derden: Voice of All Women en Netsheila dragen bij aan het project. Zo ondersteunen zij het project bij het vinden van respondenten.

Welzijn EU-arbeidsmigranten
Vraagsteller: Vitris Welzijn
Vraag: Wat hebben sociale professionals (en welzijnswerkers in het bijzonder) nodig om voldoende toegerust te zijn om arbeidsmigranten uit MOE-landen (Estland, Hongarije, Letland, Litouwen, Polen, Slovenië, Slowakije, Tsjechië, Roemenië en Bulgarije) wegwijs te maken in de samenleving?
Product: Naar verwachting zal het rapport in 2022 verschijnen.
Bijdragen derden: Het ministerie van SZW heeft doormiddel van cofinanciering bijgedragen aan dit project.

Gemeentelijke adviesraden
Vraagsteller: KCWO
Vraag: Wat zijn de stimulerende en belemmerende factoren met betrekking tot participatie door burgers met een migratieachtergrond in gemeentelijke adviesraden in middelgrote gemeenten?
Product: Het project loopt door in 2022.

Eergerelateerd geweld Syrische gezinnen
Vraagsteller: Sterk Huis
Vraag: Welke aanknopingspunten zijn er voor de preventie en aanpak van (vermoedens van) eergerelateerd geweld in de recent naar Nederland gevluchte Syrische gezinnen in Nederland?
Product: Het rapport verschijnt naar verwachting in 2022.
Bijdragen derden: Experts en sleutelpersonen uit de Syrische gemeenschap in Nederland dragen bij aan dit project.

Een tweede kans voor iedereen
Vraagsteller: Stichting Halt
Vraag: Wat ervaren jongeren en professionals als stimulerende en belemmerende factoren in de toeleiding van jongeren met een migratieachtergrond naar een buitenstrafrechtelijke afdoening?
Product: Dit betreft een voorverkenning voor een portaalproject. De literatuurstudie heeft plaatsgevonden maar wordt pas op een later moment gepubliceerd, gezamenlijk met de onderzoeksresultaten van het portaalproject dat is gestart in 2022 als follow-up op deze voorverkenning.

We werkten vanuit 7 thema's aan 20 projecten:

Nieuwe migratie

KIS-monitor Arbeidstoelating/Inburgering in de gemeente naar resultaat

Samenwerken aan succesvolle integratie van nieuwkomers naar resultaat

2 projecten

Sociale stabiliteit

Handelingsperspectieven rond polarisatie en discriminatie naar resultaat

Openlijk racisme aanpakken naar resultaat

Institutioneel racisme aanpakken naar resultaat

Moslims in Nederland: burgerschap en burgerinitiatieven naar resultaat

Ontwikkeling en aanpak van segregatie naar resultaat

5 projecten

Handelingsperspectieven rond polarisatie en discriminatie

Institutioneel racisme aanpakken

Er is een signalennotitie geschreven voor een grote gemeente die was betrokken bij het onderzoek. Dit is een uitwerking (op hoofdlijnen) van de interviews met de medewerkers die institutioneel racisme hebben ervaren. Het onderzoek is verlengd met een jaar, waarna de publicatie zal verschijnen.

Ontwikkeling en aanpak van segregatie

Intercultureel vakmanschap

Kennisontwikkeling intercultureel vakmanschap naar resultaat

Moskeeonderwijs: vakmanschap vrijwillige leskrachten naar resultaat

2 projecten

Kennisontwikkeling intercultureel vakmanschap

Producten:

Onderwijs

Stagediscriminatie in het MBO naar resultaat

Respect bevorderen en vooroordelen verminderen in burgerschaps(lessen) op school naar resultaat

Doorstroom in het Voortgezet Onderwijs naar resultaat

3 projecten

Jeugd en opvoeding

Producten en inzichten opvoedondersteuning in de etalage naar resultaat

Ondersteuning identiteitsontwikkeling jongeren naar resultaat

2 projecten

Ondersteuning identiteitsontwikkeling jongeren

Rond de zomer van 2022 verschijnt op kis.nl een artikel over aandacht voor identiteitsontwikkeling op school.

Emancipatie en zelfbeschikking

Shame sexting en achterlating in het buitenland naar resultaat

1 project

Podcasts

Beluister hier de kis podcasts van 2021

Aflevering 1

Said el Haji over zijn werk als taaldocent en zijn schrijverschap

Aflevering 2

Ernestine Comvalius over diversiteit in de culturele sector en de samenleving

Aflevering 3

Cyriel Triesscheijn over zijn gevecht met veelkoppig monster racisme

Aflevering 4

Asis Aynan ruimt hardnekkige misverstanden uit de weg

Aflevering 5

De veranderde inzichten van Naema Tahir over het gearrangeerde huwelijk

Aflevering 6

Familietherapeut Kitlyn Tjin a Djie over haar ervaringen met families en hulpverleners

Kennisatelier

We hielden kennisateliers over 3 actuele onderwerpen

In 2021 organiseerde KIS drie kennisateliers. Onze kennisateliers dienen om actuele vraagstukken in de maatschappij te agenderen en te bespreken met partners uit het werkveld.

Kennisatelier

Uitsluiting door geautomatiseerde systemenlees meer

Kennisatelier

Versterken weerbaarheid arbeidsmigrantenlees meer

Kennisatelier

Excuses slavernijverleden: inzichten voor gemeentenlees meer

Zo sprak men over KIS op social media

Het kis publiek

maatschappelijke organisaties

onderwijs

beleidsprofessionals
lokale/regionale overheid

migranten-/vluchtelingenorganisaties

onderzoeks-/adviesbureaus

beleidsprofessionals landelijke overheid

politiek/bestuur

bedrijfsleven

studenten

media

388.965 bezoeken website

media

2.738 volgers

media

9.310 volgers

Sitebezoek

bezoeken
downloads
40.000
jan
feb
mrt
apr
mei
jun
jul
aug
sep
okt
nov
dec

Verbindend contact in jouw wijk: Waarom het werkt en hoe jij vandaag nog aan de slag kan!

bekijken
artikel: 4.493

Vooroordelen en discriminatie voorkomen in werving en selectie: wat werkt volgens de wetenschap?

bekijken
artikel 4.267

Jonge Eritrese statushouders krijgen vaak te laag schooladvies

bekijken
artikel: 3.381

Verkiezingsprogramma's, over diversiteit, immigratie, integratie en discriminatie

download
publicatie 3.079
bekijken
artikel: 2.588

Institutioneel racisme: bewijs en aanpak

bekijken
artikel: 5.180

Institutioneel racisme in Nederland: De aanwijzingen uit de wetenschappelijke literatuur op vier domeinen op een rij

download
publicatie: 1.280

Wat werkt in de aanpak van institutioneel racisme

download
publicatie: 503

Infographic Wet inburgering 2021

download
publicatie: 1.050

Naar een inclusieve energietransitie

download
publicatie: 491

Hoe inclusief zijn de verkiezingsprogramma's?

bekijken
artikel: 5.459

De invloed van social influencers op jongeren

bekijken
artikel: 6.862
media

KIS kwam 160 keer in de media

nieuwsbrief

13.088 Abonnees
nieuwsbrief

samenwerkingspartners

Meer dan 30 samenwerkingspartners

Met wie we samenwerken

KIS heeft contact met verschillende organisaties. Soms gaan we ook een meer of minder intensieve samenwerking aan. Er is contact met gemeenten, onderwijsinstituten als (v)mbo's, hbo's en universiteiten, religieuze organisaties, organisaties van en voor mensen met een migratieachtergrond, sociale ondernemers, zorg-, welzijn- en maatschappelijke (zelf)organisaties en taalscholen.

Concreet zijn dat onder andere: Divosa, OCAN, SMN, IOT, Platform Eer en Vrijheid, Inholland, VNO-NCW, Trias Pedagogica, Triple P International, Hogeschool Utrecht, Coalitie Erbij, Mezzo, Pharos, BVJong, Vluchtelingenwerk Nederland, Sociaal Werk Nederland, Radar/Art.1, de Sociaal-Economische Raad (SER), SPIOR, Platform JEP, Stichting School en Veiligheid, JoU Utrecht, SUNN, Vluchtelingenorganisaties Nederland (VON), KeTJA, MBOraad, TNO, S-IPI, SGAN, In voor Mantelzorg, SAM, Expertise-unit Sociale Stabiliteit, VNG.